Bijzondere eetbare planten: teunisbloem
Een mooie, tweejarige plant die onverwacht veelzijdig is – blij dat ik de teunisbloem ben gaan uitproberen.
In een deel van mijn voortuin houd ik de bodem expres wat armer, zodat daar allerlei wilde planten van arme zandgronden kunnen groeien. Middelste teunisbloem leek me een goede aanvulling, maar voordat ik die goed en wel kon uitproberen had ik even geduld nodig. Het eerste jaar heb ik ze gezaaid en uitgezet in de tuin. Als je de wortels wilt oogsten, dan moet je in de winter van het eerste jaar zijn of in het vroege voorjaar erna, maar ik wilde zien hoe ze bloeien en ze de kans geven om zich uit te zaaien zodat ik ze de volgende jaren ook heb, dus heb ik ze die winter laten staan. Het tweede jaar zaaide ik een nieuwe batch, terwijl de eerste groep ging bloeien. Wat zag dat er mooi en vrolijk uit, die gele pilaren straalden je al tegemoet als je de straat in kwam! De planten werden een stuk groter en breder dan ik had verwacht, maar ja, dat gebeurt bij mij eigenlijk standaard (ooit een peterselie met een boomstam gezien? ik wel 😉 ).
Deze winter wilde ik dan eindelijk de wortels eens gaan proberen. Na even zoeken op internet naar ideeën over wat ik ermee kon doen, stuitte ik op een forumvraag bij paleoplanet. De vraagsteller vond de smaak nogal scherp en vroeg zich af wat je ermee doet. De conclusie was dat de meesten er een kruidensausje van maakten en dat het ‘pittige’ waarschijnlijk afhing van de omgeving waarin de teunisbloem groeit (en misschien de genetische lijn?). Dus ik bereidde me erop voor dat hij een sterke smaak zou hebben en bedacht: hamburgers! Een mooie test, want voor mij is die vegetarisch en voor mijn man met vlees en een luxe hamburger maken we er hier toch altijd van. Pittig past prima. Ik trok een wortel uit (hij heeft penwortels en die braken – ik was te ongeduldig) en hoewel niet groot was ik er toch tevreden mee. Als het te scherp of niet lekker was, dan zou ik tenminste geen enorme hoeveelheid hebben. Ik schilde de (slijmerige) wortel en sneed een klein stukje af, wat ik aarzelend in mijn mond stopte. Ik was verrast; het was een zachte, beetje zoetige smaak, wat vezelig, en het enige pittige was een hele lichte tinteling ergens achter in mijn keel. Maar je moest erop letten om het op te merken. Ik liet mijn man proeven: die zei hetzelfde. Goed, pittig was hij dus niet. Ik fruitte wat uien in olie, raspte de wortels en schepte dat erbij (met nog een scheutje olie extra), bakte het met nog een flinke hoeveelheid geraspte peper. 
Tot slot voegde ik een scheutje wijn, wat azijn en een theelepel appel-diksap toe en haalde het van het vuur. Dat ging over onze ‘burgers’ (in mijn geval waren dat plakjes aubergine). We vonden het lekker, zelfs mijn man – en dat die het durfde te proeven vond ik al heel wat. Dat is dus voor herhaling vatbaar!
Middelste teunisbloem (Oenothera biennis) is een in ons land veelvuldig in het wild voorkomende plant, die oorspronkelijk uit Noord-Amerika komt. Hier in de duinen groeit hij veel op de open, droge, voedselarme, zanderige plaatsen waar ook duindoorn groeit. Hij bloeit met lange aren vol grote, gele bloemen, waarmee hij die plekken van juni tot en met september dan prachtig geel kleurt. In de stad kom je hem ook veel tegen; hij groeit vaak van nature in de berm en ook in bloemenmengsels zit hij veel. Een heel scala aan insecten komt erop af om van de nectar te drinken, zoals nachtvlinders en de zweefvlieg hierboven. De bloemen bloeien relatief kort, maar hij maakt er zo veel op zijn lange stengels dat je er toch lang van kunt genieten. Als hij uitgebloeid is en afsterft, dan zit hij vol vruchten met kleine zaadjes, die ritselen als je er tegenaan komt en – mocht je de fout maken om bij het tuinieren je hoofd ertegen te stoten zoals ik – zich als een gordijn laten vallen en nog dagen tussen je haren blijven kriebelen. In principe is alles eetbaar: de bladeren, de bloemen en de wortels. De bloemen vond ik zelf een beetje bitter, maar in combinatie met andere blaadjes ziet dat geel er wel prachtig uit en dan is de smaak ook minder sterk.
Mijn tips voor het kweken van middelste teunisbloem:
- Zaaien gaat heel makkelijk, gewoon in het voorjaar onder glas of in de vensterbank.
- Het is een tweejarige, dus het eerste jaar maakt hij vooral blad en wortels aan, de zomer van het tweede jaar gaat hij bloeien. Als hij bloeit, dan zijn de wortels niet lekker meer – net als wortels en dergelijke oogst je dus voor die tijd.
- Ik zaaide twee batches in twee jaar om er zeker van te zijn dat de plant het jaar erop ook beschikbaar zou zijn, maar meestal zaait hij zichzelf uit en als je de jonge planten niet wegtrekt, dan kun je ze in de winter verorberen. Laat een deel in bloei gaan van de bloemen te genieten en de plant te laten uitzaaien.
- Het oogsten van de wortels doe je het beste met een riek, die je in de grond steekt en heen en weer beweegt zodat de wortel loskomt van de bodem.
- Het is een hele makkelijke plant, hij doet het goed mits hij op een zonnige, drogere plek staat.
- Je zou het niet zeggen in het eerste jaar, als het nog alleen een bladrozet is, maar het tweede jaar kan het een enorme brede en hoge plant worden. Dus heb je daar geen plek voor, eet hem dan op tijd op.
- Je kunt hem geschaafd eten zoals ik heb gedaan, maar gekookt zouden de wortels in reepjes ook zeker goed te eten zijn en ik zit zelfs te denken om er frietjes van te maken
- De bladeren zijn te gebruiken als sla of spinazie.
4 reacties op “Bijzondere eetbare planten: teunisbloem”
Geef een reactie
TUINLOGICA IS UIT!
Aankomende cursussen:
Volg nu mijn Online Basiscursus Permacultuur! Eigen tempo, Interactief leren, 8 lessen in hapklare stukken! Vol praktijkopdrachten en casusstudies van echte projecten. Klik op de afbeelding om naar de proefles te gaan!
Persoonlijke links
Bedrijfspagina:
Iris' Garden Ecology 
Ik heb hem vorig jaar ook in de tuin geïntroduceerd, één gekregen plantje en ééntje die ik zelf heb gezaaid. Ze zijn allebei gaan bloeien, dus heb ik de wortels nog niet uitgeprobeerd. Ik moet wel zeggen dat ik het zaailingetje al in het najaar had voorgezaaid in de serre, misschien daarom dat de bloei er al in het eerste jaar in kwam. Speelt uiteindelijk geen rol , ik heb massa’s zaadjes kunnen verzamelen dus kunnen we het gewoon opnieuw proberen.
Mooie bloemen zijn het hè? Succes met de zaadjes!
Wat ik mis in verhaal over de Teunisbloem (in het Duits Nachtkerz genoemd!) is
dat de bloemen in de avondschemering zeer zichtbaar uitrollen en bloeien.
Dit was en is tot groot vermaak voor onze kinderen en kleinkinderen.
We hebben ze zelfs wel verteld dat je het openspringen kunt horen.
Inderdaad ritselt dat een beetje.
Zo leerzaam voor hen om dat tot volle bloei-komen mee te maken!
Dank je wel voor de mooie toevoeging Marijke 🙂
Nooit gewetren dat je dat zelfs kunt horen 🙂