Wespennest naast de voordeur
Dit jaar heb ik een wespennest op zo’n zeventig centimeter van mijn voordeur. Het nest zit verstopt tussen een bankje en de gevel, onder een bergje snoeisel. Mijn man en ik ontdekten het pas toen we de kleine werksterwespen in en uit zagen vliegen. Dat was in juli. Dan zie je de wespen af en aan vliegen, en terwijl je kijkt drijft de gedachte naar boven: is dit gevaarlijk? Moet dit nest weg?
Wespen, gewone limonadewespen als deze, staan bekend om hun agressie. Vergeleken met bijen valt dat gelukkig mee. Het lijkt eerder zo omdat ze op onze zoetigheid afkomen als ze bloemen met nectar tekort komen – iets waar ik me in mijn (wilde) bloemenrijke voortuin gelukkig weinig zorgen over maak. Ruzie om onze limonade zullen we dus niet snel hebben, maar wat als je te dicht bij hun nest komt of in hun aanvliegroute terecht komt? Als ze je een bedreiging vinden vallen ze met meerdere tegelijk aan en proberen je allemaal te steken. Dat wil je natuurlijk niet, voor jezelf of je bezoekers. Sommige mensen zijn zelfs allergisch voor wespensteken. Van mezelf weet ik dat ik dat niet ben – als tiener is er ooit een wesp onder mijn rok gekropen die een pijnlijke, kloppende angel in mijn knie achterliet waarna ik wekenlang met een verdikt been rondliep – maar je wilt het natuurlijk niet op je geweten hebben dat iemand aan de deur komt die er slechter op reageert. Of dat de wespen mijn zoontje of de kinderen waarmee hij speelt aanvallen.
Aan de andere kant zijn wespen hele nuttige dieren. Ze voeden hun larven met kleine insecten zoals vliegen, steekmuggen en zelfs processierupsen en -vlinders. Daarmee zorgen ze voor heel wat plaagbestrijding. Ze lusten ook spinnen. Een paar jaar geleden zag ik er eentje met een hooiwagen voorbij vliegen. Eerst dacht ik: hè, een wesp met lange pootjes? Tot het beestje op een tak neerstreek om haar prooi in te pakken. Ik kon op ooghoogte zien hoe ze zijn poten afbeet en hem tegen het hout pinde en wist net op tijd een foto te nemen als bewijs voor ze met haar vleespakketje wegvloog, naar haar kolonie om de larven te voeden. Zelf eet ze nectar, waarmee ze ons een tweede dienst bewijst: bestuiving.
Wespen zijn weer voedsel voor allerlei andere dieren. Roofvliegen en zwaluwen bijvoorbeeld lusten ze rauw. Hoornaars ook, dit jaar zag ik er voor het eerst een in mijn tuin (die me rustig gadesloeg terwijl ik een tent voor mijn zoontje opzette, alsof de hoornaar nieuwsgierig was en dus niet agressief – voor bij wie nu het haar overeind is gaan staan). Spinnen hebben er ook een hap aan. Voor mijn raam op de eerste verdieping, dat uitkijkt op de voortuin, hangt een kruisspin met een web waarin al een paar wespen gevangen zijn.
De aanwezigheid van wespen heeft zo invloed op de aanwezigheid van allerlei andere dieren, leuke en minder leuke. Zijn ze afwezig, dan heb je meer muggen in de kamer en op meer bomen processierups. Zwaluwen moeten ander eten vinden of minder van hun kuikens overleven. Nu was 2021 toevallig een slecht jaar voor wespen [Nature Today]. Meer jaren met dit soort raar weer, waarbij hele (vroege) warme perioden en hele koude en natte zich afwisselen, en te sterke bestrijding van deze diertjes, en we merken vanzelf hoe groot hun invloed op de rest van de voedselketen is.
Gelukkig bleken de wespen in mijn voortuin een voorkeur te hebben voor een route recht mijn tuin in en uit, met een boogje omhoog en buiten bereik ver voor ze over de stoep vliegen, in plaats van af te buigen naar de voordeur of het hoofdpad. Ik wilde ze laten blijven, wat kon mits ze die route vasthielden. Alleen raakte een enkeling soms toch de weg kwijt of vloog in rondjes rond de ingang, dicht in de buurt van de voordeur. Doen wespenwerksters wel eens alsof ze werken? Daar leek het in ieder geval sterk op. Voor deze dralers moest ik een oplossing verzinnen. Ik kon natuurlijk geen wegwijzer neerzetten, dus ik maakte een bergje van takken en blad om hun doorgang weg van de voordeur te leiden. Het werkte. Ze vliegen sindsdien allemaal netjes in een boog recht door de tuin en omhoog, alsof er daar een voor ons onzichtbare wespensnelweg loopt.
Nu komen de wespen niemand tegen. Ik dacht er nog over een bordje in de tuin te zetten met een waarschuwing, maar sommige mensen reageren zo panisch dat dat juíst een gevaar voor hen en voor de wespen zou opleveren. Dus heb ik het zo gelaten (en zelfs even gewacht met een blogpost erover schrijven tot na hun hoogtepunt). Het gaat eigenlijk prima. Bezoekers hebben geen reden om er in de buurt te komen en kinderen heb ik uitgelegd dat ze de wespen het beste met rust laten. Zelfs als iemand over het pad ervoor langs loopt is er weinig gevaar, mijn man en ik hebben het meermaals gedaan zonder dat ze reageren. Je merkt dat de wespen pas zenuwachtig worden als je vlakbij met de telescoopsnoeischaar de klimplanten op de gevel probeert te bedwingen. Dat doen we dus kort, met langzame bewegingen en één oog op de wespen. Worden ze onrustig, dan lopen we weer weg. Zolang wij hen met respect behandelen, lijken zij hetzelfde te doen met ons.
Kinderen lijken dat nog beter te begrijpen dan wij. Ze doen niet zenuwachtig. Ze kijken rustig naar hoe de beestjes in en uit vliegen, vragen stellend en verhalen vertellend over de keren dat ze met boze wespen te maken hadden, zonder een greintje wrok. Komt de angst voor wespen echt van wat het beestje doet? Of zou cultuur een rol spelen waardoor we ons als volwassenen collectief laten bangmaken? Hoe dan ook, de wespen in mijn voortuin zitten daar prima. Mijn man, zoontje en ik en zelfs de buurtkinderen staan regelmatig vanaf het pad de tuin in te kijken hoe ze langs blijven komen. Een mensenhoofdweg en een wespenhoofdweg, op afstand parallel aan elkaar.
De komende weken sterft de kolonie langzaam uit. Het nest gebruiken ze maar één jaar. Nieuwe koninginnen, opgegroeid in mijn voortuin, zullen nieuwe plekken zoeken om nieuwe koloniën te stichten. Hopelijk nemen de kinderen die naar ze keken hun ervaring eveneens mee. We bestaan naast elkaar. Dat is vreemd intrigerend om te zien. Zouden de wespen iets van ons gedacht hebben? Iets in de trant van: laten wij hen met rust, dan laten zij ons met rust, misschien? Stiekem ga ik ze missen.
9 reacties op “Wespennest naast de voordeur”
Geef een reactie
TUINLOGICA IS UIT!
Aankomende cursussen:
Volg nu mijn Online Basiscursus Permacultuur! Eigen tempo, Interactief leren, 8 lessen in hapklare stukken! Vol praktijkopdrachten en casusstudies van echte projecten. Klik op de afbeelding om naar de proefles te gaan!
Persoonlijke links
Bedrijfspagina:
Iris' Garden Ecology 
Fantastisch verhaal! Heb dit jaar via Twitter al veel geleerd van @wespenvriend over wespen. Ook dat nesten bijvoorbeeld verplaatst kunnen worden, of de in-uitgang omgeleid kan worden!
Bedankt voor de tip!
Een vriendin had enkele jaren geleden ook een wespennest naast de voordeur, aan de gevel. Het nest mocht van haar blijven zitten. Af en toe vloog er een wesp naar binnen en cirkelde door de gang, maar zij bleef er heel kalm onder en haalde haar schouders erover op. Bewonderenswaardig vond ik dat.
Oh binnen is niet handig, maar als je het in de gaten hebt en dan inderdaad kalm blijft komt het wel goed.
Wij hebben ook een wespennest gehad. Prachtig om te zien inderdaad en ze met rust laten werkt prima. Dan doen ze helemaal niets en het zijn nuttige beestjes, zoals altijd maar weer blijkt.
Een mede-wespenfan dus 😉
Bij ons zat er vlak bij het pad naar de schuur een, in een stapel oude coniferentakken. Het was niet heel groot, en door het kleine aantal af- en aanvliegende wespen heeft het even geduurd voor ik het door had. Ik heb er bij zitten posten om foto’s te kunnen maken (en misschien een klein beetje de takken bewogen), zodat ik kon zien wat voor soort het was. Toen als een malle op internet gaan zoeken. En uiteindelijk ook besloten om het te laten zitten zolang er geen sprake was van overlast. Afgelopen week stonden mijn man en mijn vader ineens op die takkenbos tijdens het klussen aan het hek. Dus ik met kloppend hart afwachten of er nog iets ging gebeuren, want ik wilde hen niet in paniek laten raken. Pas toen er niks gebeurde, wist ik dat ze weg waren. En dat ik door die actie van de twee mannen waarschijnlijk ook weinig kans heb om het achtergelaten nest nog enigszins intact te vinden 😦
Jammer! Maar mooi je ervaring ermee. En misschien is het nog intact. Ik heb vanmorgen een beetje gegraven tussen mijn takken naar waar het nest zit en ik zag dat ze een heel stuk hebben uitgegraven. Ik kwam het nog niet tegen, alleen een slaperige wesp die even verhaal kwam houden. Als het in de grond zit en diep onder een laag takken dan kan het vast wel wat hebben.
Pingback: Kunnen hoornaars nieuwsgierig zijn? (deel 1/2) | Iris' Garden Ecology