Schijnaardbei i.p.v. bosaardbei gekocht? Overweeg dit voor je ‘m wegdoet!
De bloemen zijn geel, de vruchten smaakloos en wit van binnen. Sorry, dat is geen bosaardbei, maar een schijnaardbei. Wees niet teleurgesteld: ook de schijnaardbei past goed in eetbare beplanting!
__________
Pssst! Op 17 maart 2023 is mijn boek uitgekomen – Tuinlogica: de natuur in je voordeel gebruiken met permacultuur! Daarin vind je nog veel meer tips voor eetbare beplanting die mooi én lekker is, beplantingsplannen én (eetbare) plantentips voor zelfs de lastigste plekken. Ga naar Vonk Uitgevers voor meer informatie en om te bestellen, of kijk op groeneboekenshop.nl of bol.com.
__________
Ik hoor het vaak: iemand dacht bosaardbei in zijn tuin te hebben gezet, om te ontdekken dat de vruchten helemaal niet smaken. Of vraagt zich af of het wel klopt dat deze bosaardbei geel bloeit? Dan komt de teleurstelling als ze beseffen dat ze de verkeerde hebben: niet bosaardbei (Fragaria vesca) maar de schijnaardbei (Potentilla indica of Duchesnea indica). Ze lijken veel op elkaar – tenzij je ze samen in de tuin hebt groeien, zoals ik, dan leer je ze snel uit elkaar houden.
Ik kreeg mijn schijnaardbei als een stekje van mijn moeder, toen ik nog weinig planten had. Zo lang ik me kan herinneren groeide die bij haar in de tuin en van jongs af aan kreeg ik te horen: “Je weet dat je er niet van mag eten, hè?” Mijn moeder wist niet of ze giftig waren of niet, maar was als de dood dat dat het geval kon zijn. Het was toen nooit in me opgekomen om tuinplanten, of wat voor plant dan ook, in mijn mond te steken. Grappig genoeg is dat voor mij nu heel gewoon, maar als ik het niet zeker weet ga ik ervan uit dat ‘ie giftig is, net als mijn moeder deed (helaas zijn er nog steeds volwassen mensen die een willekeurige plant gewoon ‘proberen’ en moet ik sommige mensen ervan overtuigen dat we óók in Nederland zeer dodelijke planten hebben). Inmiddels is dat stekje van jaren geleden door een flink deel van mijn tuin gewoekerd en heb ik hem deels moeten uittrekken om plaats te maken voor een echte bosaardbei en wat andere bodembedekkende planten. Maar een deel mag blijven, ondanks zijn ietwat overenthousiaste groei. Want de schijnaardbei is óók eetbaar, op een manier die wat mij betreft erg welkom is in een voedselbos/permacultuursysteem.
Allereerst: hoe houd je ze uit elkaar? Ik hoopte dit jaar een foto te maken van een bosaardbei in bloei of met een vrucht, maar de bloei was steeds al over en de vruchten al op voor ik bedacht mijn camera erbij te halen. Qua bloei is het onderscheid in ieder geval het meest simpel om te maken: bosaardbei bloeit wit en schijnaardbei geel. Bosaardbei heeft als bloemknop een soort rond rozetje, terwijl die van schijnaardbei me altijd aan envelopjes doen denken. En de vrucht van de bosaardbei is ietwat ovaal of rond maar stomp, met een lichte spikkeltextuur in miniatuur van de gewone aardbei (Fragaria x ananassa). Schijnaardbei heeft daarintegen dikke, bolronde vruchten met uitpuilende ‘spikkels’ die een slag groter zijn dan van de bosaardbei. De vrucht van de bosaardbei hangt, die van de schijnaardbei is omhoog gericht. Maar je kunt het verschil al zien wanneer je de planten aanschaft en ze nog geen van dat alles laten zien. De bladeren van bosaardbei zijn namelijk gekartelt en die van schijnaardbei hebben alleen subtiele, afgeronde kartels, kijk maar:
-
- Bosaardbei
-
- Schijnaardbei
Met een bosaardbei hoopte je natuurlijk op de lekkere zoete vruchten. Nou is het goede nieuws dat de vruchten van de schijnaardbei niet giftig zijn. Het slechte nieuws: ze zijn ook absoluut niet lekker. Er is een enkeling die ze graag eet, maar… bah. Waarom heb ik dan toch mijn schijnaardbei gehouden? Nou, de bladeren zijn perfect om te koken als spinazie. Schijnaardbei moet je niet zien als een vruchtplant, maar als een groente! De bladeren van bosaardbei zijn ook eetbaar, maar als je (veel van) de vruchten wilt, dan moet je niet te veel bladeren willen oogsten. Schijnaardbeien eten (de meeste van ons) toch niet, dus kun je ervan oogsten zo veel je wilt. De bladeren worden niet minder lekker naarmate het later wordt in het seizoen (wat wel voor veel andere bladgroenten geldt) en zelfs nu, begin november, heb ik de bladeren nog staan. Heb je dus per ongeluk de fout gemaakt bos- en schijnaardbei door elkaar te halen, dan heb je alsnog een eetbare plant gewonnen. Zo plant Martin Crawford, de Britse voedselbosonderzoeker, schijnaardbei speciaal aan voor zijn bladeren. En ik ben blij met planten die mij van groente voorzien, want veel groente halen uit een voedselbos – of voedselstruweel, zoals ik mijn tuin liever noem – is een stuk moeilijker dan veel fruit.
Dus laat schijnaardbei lekker veel grond tussen je planten bedekken. Des te meer gratis groente!
Leer interactief en op eigen tempo.
14 reacties op “Schijnaardbei i.p.v. bosaardbei gekocht? Overweeg dit voor je ‘m wegdoet!”
Geef een reactie
TUINLOGICA IS UIT!
Aankomende cursussen:
Volg nu mijn Online Basiscursus Permacultuur! Eigen tempo, Interactief leren, 8 lessen in hapklare stukken! Vol praktijkopdrachten en casusstudies van echte projecten. Klik op de afbeelding om naar de proefles te gaan!
Persoonlijke links
Bedrijfspagina:
Iris' Garden Ecology 
Aha! Dus hier ook weeral : If you can’t beat it, eat it! Schijnaardbei is hier tussen de bosaardbeien terecht gekomen vanuit het bos wat verder dankzij de vogels. Het woekert verschrikkelijk. Ik moet echt streng zijn om ze in toom te houden.
Dankjewel Iris! Vanaf nu komt hij in de spinazie en de pesto…😊
Graag gedaan, zo te horen kun je er héél wat pesto van eten 😉
Ik heb de schijnaardbei jaren geleden ook uitgeroeid. Volgens mij is hij zelfs verdwenen. Maar de bosaardbei woekert hier heerlijk en dat mag.
Wel heb ik nu van jou geleerd dat het blad van de schijnaardbei eetbaar is.
Goed om te weten!
Hartelijke groeten van Zem.
Ha! Als die weer de kop op steekt is hij bij jou niet veilig hoor ik al 😀
Heerlijk dat de bosaarbei lekker woekert.
Heb eens gehoord dat de schijnaardbieien kunnen kruisen met de bosaardbeien en dat de planten die je dan krijgt ook geen lekkere aardbeien maken. En dat de schijnaardbei nu tot geslacht fragaria gerekend wordt. Kruisen ze bij jou?
Nee, hier kruizen ze niet. Tenminste, dusver niet gezien.
En de schijnaardbei wordt hier weggeconcurreerd door brunel en, wat minder snel, madeliefjes. Heb ze samen als beloopbare bodembedekker gezet in de groene fietsenstalling.
Moordende concurrentie op de grond klinkt als een goed begroeide bodem t Zal er vast prachtig uit zien met de brunel en madeliefjes.
Haha, hoe dikwijls heb ik al niet met de ogen gedraaid wanneer ik voor de zoveelste keer hoorde dat de schijnaardbei “giftig” was. Mijn betweterige zelf kon het nooit laten om dan te reageren van : niet giftig, wel eetbaar, maar ’t smaakt naar niets. Blijkbaar vond ik het een oninteressante plant dat ik niet de moeite heb genomen om te onthouden wat Crawford er over zei, maar zie, dankzij jou stukje, komt er opnieuw een keukenexperimentje in het vizier en kan ik de volgende keer dat de plant ter sprake komt nog een beetje meer de wijsneus gaan uithangen 😉
Haha, nou, ik zou zeggen: vol gas met die wijsneuzerigheid!
kun je de bladeren van gewone aardbeien ook eten als groente?
Als groente heb ik nooit geprobeerd, maar ze worden in ieder geval vaak in thee gebruikt. Ik zou dan alleen het groen van aardbeien in de eigen tuin eten, want bijvoorbeeld gekochte kunnen op hun blad residuen van bestrijdingsmiddelen hebben (ook biologische – er zijn biologische bestrijdingsmiddelen). Volgens deze bron kun je de blaadjes inderdaad als groente eten: https://www.bedrock.nl/groenten-fruit-helemaal-opeten/#:~:text=De%20jonge%20blaadjes%20van%20de,omdat%20het%20de%20gewrichten%20verlicht.
Op welke manieren kun je de bladeren bereiden?
Kun je ze koken als alleenstaande groente?
Kun je ze wokken?
Kun je ze rauw in een salade verwerken?
Kun je er thee van trekken?
(Pesto heb ik al langs zien komen)
Ja, ja, ja enne… ja 🙂 De jonge blaadjes zijn het lekkerst voor rauw/salade of als je ze wokt. De oudere bladeren worden stugger en vezeliger, zelf kook en pureer ik ze in de soep. Eet smakelijk!