Mijn DIY project: levende tipi
Wie zegt dat kinderspeeltoestellen in de tuin lelijk of duur moeten zijn? Na een beetje puzzelen en zoeken naar materiaal hebben wij nu het begin van een levende tipi gemaakt!
Zo’n mooie dit, die wil ik wel in mijn huis! (bron: Craftionary)
Zoals vaste lezers wel zullen weten, was onze enorme hortensia (die eigenlijk bestond uit meerdere planten) aan vervanging toe. Daarvoor in de plaats wilde ik iets dat als nieuwe centrale eyecatcher zou dienen (die eer lag altijd bij de hortensia), dat fijn zou zijn voor dieren, eetbaar is én niet onbelangrijk: iets dat een mooie speelplek vormt voor mijn zoontje. Bovendien moet het ook nog structuur geven in de winter. Een flink eisenpakket dus, waarmee ik al snel op het idee van de tipi kwam.
Onze kleine boef is nu zo’n 13 maanden en is een echte observeerder. Hij houdt van rust om zich heen en dusver is hij ook gek van plantjes, een eigen hutje in onze avontuurlijke tuin zal hij daarom vast wel kunnen waarderen. We (man en ik) hebben nog even zitten discussiëren over de vorm; hij wilde graag een meer ronde vorm hut, ik een echte tipi-vorm. Ik won natuurlijk, de tuin is uiteindelijk mijn project 😉 Haha nee hoor, we hebben de twee opties overwogen en toch gekozen voor de tipi. De hortensia had een ronde vorm en dat kunnen we herhalen zonder dat het de pergola doorbreekt. Maar een echte tipi heeft toch wat stoerders en ik wilde hem niet maken van wilgentenen of iets dergelijks, dat maakt een rondere vorm lastiger. En juist vanwege de pergola leek het mij mooier om die lijn te doorbreken.
Wilgentenen-hut (bron: Hubpages)
Het ontwerp
Origineel (bron: Wikipedia)
Over de uitvoering heb ik een tijdje zitten twijfelen. Er zijn meerdere manieren om het te doen, te beginnen bij de stokken. Meestal is een tipi opgebouwd uit een aantal stokken (vaak 5 stuks), die bovenin zijn samengebonden. Dat kunnen palen zijn van dood hout, levende takken, maar ook leibomen kunnen gebruikt worden. Het hangt er allemaal vanaf welke planten je wilt gebruiken en hoeveel onderhoud je eraan wilt hebben. Bij een echte tipi is over de palen nog een doek gespannen, maar voor deze tuintipi wilde ik de ‘muren’ van levende planten maken. Een tipi met doek erover is ook leuk, maar niet zo geschikt om het hele jaar door buiten te staan.
Een hut of tipi van buigzame stokken of twijgen overgroeid met (eenjarige) klimmers of aangebonden planten (frambozen) viel al snel af. Het is wel mooi, maar ik vond het krachtige silhouet van een echte tipi in de winter toch mooier en beter passen in onze tuin, zeker omdat het op zo’n centrale plek komt te staan. Het zaaien van eenjarigen is mij vaak teveel werk, zeker als ik ze ook steeds moet aanbinden, dus dat viel ook af. En frambozen, kinderen en kleding gaan niet zo goed samen (vlekken!).
Een simpele tipi van takken met pronkbonen (bron: Hubpages)
Eerst neigde ik naar een combinatie van leibomen en klimmers. Mijn ontwerp was als volgt: twee leibomen (bijvoorbeeld appel, peer of meidoorn) en drie palen waarvan één tussen de twee leibomen, de andere twee aan weerszijden van de ingang (zie tekening hieronder). Over de palen kunnen ook nog eens klimmers (bijvoorbeeld rankspinazie, akebia, klimroos, passiebloem) gebonden worden. De voordelen van dit ontwerp zijn dat je zo meerdere plantsoorten kwijt kunt en maar 3 in plaats van 5 lange palen (vaak duur) hoeft aan te schaffen of te zoeken. Nadelen zijn dat het even kan duren voordat de leibomen de juiste vorm en hoogte hebben om die tipi-vorm te maken, maar vooral ook dat het wel regelmatig onderhoud vergt. Denk qua onderhoud in ieder geval aan jaarlijks snoeien, aanbinden en tussendoor wat bijsturen. Ik weet niet zeker of ik dat ieder jaar volhoud. Daarnaast ontneemt de pergola (en vooral de kamperfoelie die erover groeit) wel redelijk wat zon in van de plek, waardoor appels en peren afvallen. Ik had nóg een reden om deze versie af te schieten: de meeste geschikte leibomen met één hoofdstam, waarin ik interesse had, zijn roosachtigen en daarvan heb ik er al relatief veel. Vanwege de verhoogde kwetsbaarheid bij veel dezelfde soorten planten en minder diversiteit in de tuin ging daar niet mijn voorkeur van uit. Het was een mooi ontwerp, maar niet het meest geschikt voor ons!
Eerste ontwerp met leibomen (fragment uit mijn tekenblok)
Het uiteindelijke ontwerp werd wat simpeler: 4 palen en twee hazelaars vormen de hoofdonderdelen (zie tekening hieronder). De hazelaars zijn ‘Web’s prize cobb’ (die had ik al even, maar hij is van plaats gewisseld) en ‘Cosford’. Dit zijn zogenaamd beide zelfbestuivers, maar bij hazelaars bloeien normaal de mannelijke en vrouwelijke katjes niet tegelijkertijd (beetje lastig voor zelfbestuiving) en dat heb ik bij mijn Web’s prize cob ook niet anders gezien. Nu kunnen ze dus elkaar bestuiven. Deze hazelaars kunnen beide 2,5-3 meter hoog en breed worden, maar om een goede productie te behouden moet je ze wel af en toe snoeien (eens in de paar jaar, afhankelijk van standplaats en wensen). Ik wil ze iets kleiner houden (zo’n 2 meter breed). De stokken geven structuur zolang de hazelaars klein zijn, daarna geven ze ’s winters een mooi silhouet en vormen ze een ‘rek’ om de takken van de hazelaars aan te binden. Het geheel wordt geen strak object, de hazelaars hoeven niet strak in het gareel gehouden te worden, maar dankzij de palen vormt het wel een krachtige eyecatcher. Voor nu houd ik de voor- en achterkant open, zodat het een soort tunneltje is. Als onze boef wat groter is, dan kijk ik of we de achterkant nog dicht laten groeien.
Het uiteindelijke ontwerp (fragment uit mijn tekenblok)
Het maken
De onderkant
We zijn erg goedkoop uit: de enige kosten waren de tweede hazelaar en wat compost. Voor de stokken hebben we om ons heen gekeken; tijdens de stormen van de afgelopen maanden zijn er in de omgeving aardig wat takken omlaag gestort, maar ze waren allemaal al snel verdwenen. Afgelopen week werden bij de school tegenover ons een hele hoop bomen gesnoeid en daar kwamen mooie lange, dikke takken vanaf die ze gingen wegbrengen. Perfect! We hebben er vier meegenomen en ze ontdaan van zijtakken. Om de onderkant hebben we restjes vijverfolie gewikkeld en met een spijker vastgezet, zodat het rottingsproces vertraagd wordt en de takken niet weer uitlopen (geen plaats voor die grote bomen hier!). Gisteren hebben man en ik dan eindelijk, in het donker nog wel omdat boefje toen op bed lag, de tipi in elkaar gezet. De palen hebben we gevoelsmatig op de juiste plaats gezet (makkelijk met een man in de bouw!), in een diameter van ongeveer 2 meter. De palen hebben we zo’n 30 cm ingegraven en daarna bovenin samengebonden met een combinatie van touw en ijzerdraad. Het moest wel echt met twee mensen gedaan worden, want de een (ik) hield de palen vast terwijl de ander (man) schepte en aanbond. Het was nog eens makkelijker omdat één van de takken bovenin een v-vorm had, waarin we de tegenoverstaande tak konden leggen. Voor nu hebben we de tipi ook met ijzerdraad aan de pergola gebonden, zodat de palen op hun plaats blijven terwijl de aarde inklinkt en de storm buiten raast. Wanneer onze boef er echt gebruik van gaat maken, dan leg ik in het midden nog iets van bodembedekking tegen opkomende planten (eerst anti-worteldoek en later houtsnippers, als meneer het niet meer zomaar in zijn mond stopt 😉 ).
Van bovenaf
Een braam staat er al (járen) en ik hoop dat ik die kan aanbinden en erin verwerken zonder dat mijn boefje met oorlogsstrepen uit zijn tipi komt… De begroeiing onder de hazelaars en om de tipi heen bestaat voorlopig uit bosaardbei, hondsdraf, munt – ja, allemaal ‘woekeraars’, want ze mogen hier lekker landveroveren, zijn eetbaar (en belangrijker nog in deze situatie, ze zijn niet giftig) en kunnen een beetje tegenwicht bieden tegen een kind. Er staan ook nog Roomse kervel, longkruid en peterselie. In het voorjaar zet ik er ook nog klimplanten bij (in ieder geval rankspinazie en iets eetbaars met mooie bloemen). Het geheel moet uiteindelijk een lekker bosje vormen waarin zowel boefje zich kan terugtrekken als vogeltjes zich in kunnen verstoppen. Het lijkt me ook leuk om er later wat kleine, stoffen vlaggetjes overheen te hangen om het nog vrolijker te maken. Maar voor nu ben ik al heel blij met het resultaat!
Update: de vogels zijn er blijkbaar ook al blij mee, want de tipi staat nog geen dag en ze gebruiken hem nu al steeds als uitkijkpost!
Het resultaat vanaf de zijkant (16 november 2015)
5 reacties op “Mijn DIY project: levende tipi”
Geef een reactie
TUINLOGICA IS UIT!
Aankomende cursussen:
Volg nu mijn Online Basiscursus Permacultuur! Eigen tempo, Interactief leren, 8 lessen in hapklare stukken! Vol praktijkopdrachten en casusstudies van echte projecten. Klik op de afbeelding om naar de proefles te gaan!
Persoonlijke links
Bedrijfspagina:
Iris' Garden Ecology 
Pingback: Het ontwerp van mijn eigen achtertuin | Iris' Garden Ecology
Ik heb net je blog ontdekt en ben benieuwd hoe de tipi er nu uit ziet!
Ik ben erg benieuwd hoe de tipi er nu uit ziet!
Hoi Robijn,
Leuk dat je mijn blog volgt 😀
De hazelaars hebben nu een aardige hoogte, dus het vlechten kan binnenkort gaan beginnen. Ik zal binnenkort een update plaatsen.
Pingback: Speelhut van gevlochten snoeihout | Iris' Garden Ecology