Moestuin als aanvulling op pensioen? Misschien heeft Klijnsma wel een punt…
Mijn dagoogst aan fruit momenteel… en ik heb toch geen grote tuin
Een moestuin als aanvulling op het pensioen? Afgelopen weekend ontplofte nieuwssites en Twitter met spot over het idee. Maar at the risk of being unpopular moet ik nu toch even zeggen: ze heeft wel een punt.
De gewraakte woorden
Staatssecretaris Jetta Klijnsma in het AD: ‘Ik raad mensen wel aan om ook naar andere vormen van oudedagsvoorziening te kijken. Ik ken mensen met een moestuin, dat levert veel groente en fruit op. Of een eigen huis. Als de hypotheek is afbetaald kun je prima van de AOW leven.’
De reacties variëren van tegenargumenten tot (poging tot) grappige twists tot beledigingen. De meest alomvattende opmerkingen vind ik zelf die van Paul Ulenbelt (Kamerlid voor de SP) via twitter. Zo zegt hij: ‘Beste Jetta, een moestuin is geen goedkope hobby! Die kost meer dan het oplevert!’ (waarbij hij blijkbaar de kosten van de makkelijke moestuin heeft opgezocht) en: ‘Bedreigingen voor een moestuin zijn nog groter dan voor pensioen. Slakken, rupsen, insecten, luizen, kevers, muizen, mollen.’ Ik ben het er wel mee eens dat dit (ondanks de gegrapte toon) de meest realistische tegenargumenten zijn, maar toch vind ik dat het niet maakt dat het algemene idee verwerpelijk is.
Even serieus
Het idee om te kijken naar alternatieve manieren om op de oude dag een fatsoenlijk bestaan op te kunnen bouwen vind ik zo gek nog niet. Sterker nog, de meeste van mijn leeftijdsgenoten om mij heen (20-something) denken net als ik niet eens meer dat we straks kunnen rekenen op een pensioen. Ook al sparen we ervoor. Er wordt alleen maar meer en meer op bezuinigd, wie weet wat ervan over is over 40 á 50 jaar. Maar ook nu al is het geen vetpot. Mijn oma leefde haar laatste jaren vanwege medische redenen in een verzorgingstehuis, waarvoor ze iedere maand inbreuk moest maken op haar spaargeld -gelukkig had ze dat tenminste.
Wat heeft Klijnsma dan voor punt? Moeten we in plaats van sparen voor een aanvullend pensioen met zijn allen maar gaan moestuinieren? Nee, dat is volgens mij het punt niet en ook zeker die van mijzelf niet. Maar wat we kunnen doen is proberen onze afhankelijkheid zo veel mogelijk te verminderen, van pensioen, overheid, (wel of geen) werk en de bedrijven die ons voorzien van gas, licht en water. En niet alleen tijdens het pensioen, maar juist al ervoor. Want hoe meer geld we nu kunnen overhouden en sparen of de hypotheek ermee afbetalen, hoe meer financiële onafhankelijkheid we kunnen bereiken.
Hoe meer zelfvoorziening, hoe minder afhankelijk van besluiten ergens verderop en hoe weerbaarder voor veranderingen.
Zelfvoorziening
Dat stukje onafhankelijkheid, dat kleine beetje zelfvoorzienendheid, is precies een van de belangrijke redenen dat ik zelf eten kweek. Bovendien ben ik verzekerd van gezond voedsel, ook als we krap zitten. En dankzij mijn goede voorbereiding verdient mijn tuin zijn eigen investering zelfs weer snel terug. Mijn berekening is dat ik binnen 5 jaar (!!!) de complete aanleg van de tuin heb terugverdiend. En nu halverwege het 3e jaar zitten we aardig op schema.
Maar daar stoppen wij niet bij: binnenkort laten we zonnepanelen plaatsen. Het liefst nog zouden we regenwater opvangen en voor de wc en wasmachine gebruiken, kippen en geiten houden en nog véél meer tuin willen hebben om nog meer te kweken en zo veel mogelijk zelfvoorzienend te zijn. Maar goed, dat valt niet binnen ons bereik met onze gemiddelde rijtjeswoning 😦 . Toch bespaard onze tuin ons al heel veel op onze boodschappen.
De moestuin als besparing
Een conventionele moestuin – op een (duur) stukje volkstuin, rijen van eenjarige groenten (die allemaal tegelijk klaar zijn), zaden kopen, continue sproeibeurten, kunstmest geven, onkruid wieden en insecticiden spuiten is dat zeker geen goedkope hobby. En wat als u, tijdens uw pensioen, last krijgt van uw rug van al dat werk? Dan kunt u uw moestuin wel vergeten. Bovendien is er vaak veel kennis en vooral ervaring voor nodig om een grote opbrengst van de tuin te krijgen. Nee, het is een leuke hobby, maar voor de meeste mensen geen haalbare manier om een extra zakcentje over te houden.
Hoe kan moestuinieren dan wel opleveren? Nou, eigenlijk geldt hoe simpeler, hoe beter. Het vergt een beetje voorbereiding, maar wat niet? Kijk eerst eens naar de ruimte die u al heeft, daarvoor hoeft u niets extra’s te betalen. Een vensterbank, een balkon, een voor- of achtertuin (hoeft niet lelijk te zijn -lees dit stuk maar eens), misschien het platte dak van uw schuurtje. Allemaal ruimte waar u potentieel eten zou kunnen kweken. En nog makkelijk bereikbaar ook zo dicht bij huis.
Kijk vervolgens eens naar de soorten groenten en fruit die u graag eet. Fruit is meestal duur, maar grappig genoeg bijna altijd meerjarig en nog makkelijk te kweken ook. En bekijk mijn lijst van makkelijke meerjarige groenten eens. Of wat dacht u van theekruiden? Ze zijn duur in de winkel, maar makkelijk te kweken. U ziet het, ik steek vooral in op meerjarigen. Daarmee hoeft u namelijk niet steeds nieuwe aarde te kopen, de plant is weerbaarder tegen plaagdieren en ziekten en door het grotere wortelstelsel bereikt het meer voedsel en water in de grond dan een eenjarige met zijn korte worteltjes. Zo is het in zijn geheel goedkoper, het onderhoud een stuk makkelijker en met een jaarlijkse terugkerende opbrengst beter terug te verdienen. En de soorten die ik in bovengenoemde links opsom kunnen vaak prima verwaarloosd worden. En niet meerjarig maar wel heel makkelijk: bonen. Ze geven vaak een flinke opbrengst en zorgen voor hun eigen mest, dus dat hoeft u niet te geven.
Het wordt nog beter als u planten in verschillende lagen bij elkaar zet, zodat u per vierkante meter meer opbrengst heeft terwijl de planten elkaar ondersteunen. Kijk voor een voorbeeld eens naar mijn aardbeientoren en in mijn stuk over handige planten voor combinatieteelt. Als u meer voorbereiding kunt doen of het leuk vind om eerst te experimenteren dan is Permacultuur een goede oplossing. Weinig werk, bijna alleen maar oogsten. Ik gebruik het ook in mijn eigen tuin.
Water –natuurlijk het beste als u dit gewoon niet hoeft te geven, maar planten in pot hebben toch zeker regelmatig een scheutje nodig. Zet onder de pot een schaaltje om overig water op te vangen (dit wordt later weer opgenomen door de aarde) en het beste is te investeren in een regenton (hoeft zeker niet duur te zijn). Maak mest zelf door keukenafval te composteren en/of zelf vloeibare mest te maken. Voor de duidelijkheid: met mijn eigen tuin produceer ik zo veel compost dat het meer is dan ik nodig heb…
En tot slot wat insecten betreft: soms verliest u een deel van de oogst aan mede-knagers. Dat is nou eenmaal zo. Hou er rekening mee dat een oogst soms mislukt of wat minder is. Meestal valt het reuze mee en hoeft u niets te doen. Het centrale idee bij zelfvoorziening is: alle beetjes helpen. En met een aantal verschillende makkelijke planten is ondanks schade meestal nog steeds een prima opbrengst mogelijk, in tegenstelling tot kleine veranderingen in het pensioen…
TUINLOGICA IS UIT!
Aankomende cursussen:
Volg nu mijn Online Basiscursus Permacultuur! Eigen tempo, Interactief leren, 8 lessen in hapklare stukken! Vol praktijkopdrachten en casusstudies van echte projecten. Klik op de afbeelding om naar de proefles te gaan!
Persoonlijke links
Bedrijfspagina:
Iris' Garden Ecology 