Snoei knotwilgen niet allemaal tegelijk – om deze reden!
Van de week ontdekte ik extra bewijs dat je wilgen (specifiek knotwilgen) het beste niet ieder jaar helemaal terugsnoeit. Als insecten je lief zijn, snoei dan op een andere manier. Hier zie je dat dat werkt!
Afgelopen week liep ik met mijn moeder een rondje langs Spaarndam. Het pad voerde langs een laan knotwilgen, om en om gesnoeid. Ik word blij als ik dat zie! Wilgen zijn, naast paardenbloemen, de belangrijkste voorjaarsbloeiers voor insecten. Vergeet bijenbollen, vergeet stinzen, vergeet forsythia – ze vallen in het niet vergeleken met bloeiende wilgen en paardenbloemen. Volgens de WUR vliegen bijvoorbeeld op de bloemen van boswilg 48 verschillende bijensoorten – daarmee staat deze op plek 20 van bloemen met de meeste verschillende bijenbezoekers (op 1 staat de paardenbloem). Waarneming.nl laat ook voor de schietwilg, de wilg die meestal voor knotten gebruikt wordt, een lange lijst zien met bijen maar ook vlinders, wespen en kevers. Toch hebben al die insecten meestal niets aan knotwilgen.
Een wilg moet bloeien om zo veel bezoekers te trekken. Wilgen zijn tweehuizig: ze bloeien met alleen mannelijke of alleen vrouwelijke katjes. Beide soorten katjes zijn van levensbelang voor insecten: de mannelijke katjes zijn een rijke bron van stuifmeel en de vrouwelijke katjes een rijke bron van nectar. Die katjes verschijnen juist als er nog weinig andere nectar- en stuifmeelbronnen zijn: de schietwilg bloeit vanaf april en de boswilg al vanaf maart. En als een wilg bloeit, bloeit die massaal. Je moet heel wat botanische tulpjes planten om die rijkdom te evenaren, en dan nog hebben de meeste insecten een voorkeur voor die wilg.
Knotwilgen bloeien niet. Nou ja, als je ze op normale wijze snoeit. Wilgen bloeien namelijk vooral op éénjarig hout. Dat zijn takken die zich in het voorgaande jaar hebben gevormd. Nou worden knotwilgen vaak iedere winter teruggesnoeid, dus net voordat die takken van het voorgaande jaar gaan bloeien. En dus komt er geen katje aan. Bijen, vlinders, de meeste kevers – ze hebben er niks aan.
Om biodiversiteit te stimuleren wordt nu, gelukkig, op steeds meer plekken anders gesnoeid. Zoals die knotwilgenlaan langs dat pad bij Spaarndam. Hier waren de bomen om en om gesnoeid. Iedere knotboom krijgt dus om het jaar de kans te bloeien, zodat insecten hier altijd eten kunnen vinden. Pas na het tweede jaar worden de takken tot de basis teruggesnoeid. Mijn moeder verzekerde me dat dat langs dit pad ieder jaar gebeurd, dus super, wie dit pad ook beheert, ga zo door! Je kunt ze zelfs tot eens in de 5 jaar snoeien. Een alternatief voor is overigens jaarlijks alleen de dikste (tweejarige) takken te dunnen, een tip voor wie slechts een of enkele knotwilgen heeft.
Lopend langs de knotwilgen viel me deze keer nog iets anders op. De laan was voor zo’n tweederde geknot, de laatste paar bomen aan het eind van de rij hadden al hun takken nog. Mijn moeder vroeg zich af waarom. Ik keek naar de takken: om en om waren ze dik, valer van kleur en tweejarig, die van de bomen ertussenin dun, feller van kleur en eenjarig. Ze zijn gewoon nog bezig met snoeien, concludeerde ik. Toen pas stond ik stil. Ik had ze meteen al gezien, maar mijn hoofd had nog niets met de informatie gedaan tot dat punt. Er hingen een soort bloemen aan de uiteinden van sommige wilgentakken: oude gallen, gemaakt door een galmug of -wesp (zie de foto bovenaan). Erin moeten larven hebben gezeten, die inmiddels al moeten zijn veranderd en uitgevlogen. Maar wat daaraan opvallend was, is dat die gallen alléén hingen aan de knotwilgen met tweejarige takken, de knotwilgen die dus vorig jaar een kappersbeurt hebben overgeslagen!
Door de wilgen de kans te geven te bloeien, trekken ze niet alleen bestuivers zoals vlinders en bijen aan, maar krijgt deze wesp of mug blijkbaar ook de kans haar eitjes af te zetten. En zo’n galwesp of -mug is weer voedsel voor andere soorten, van insecten tot spinnen tot vogels. Het galhuisje kan bovendien ook weer allerlei andere diertjes huisvesten! Ik verheug me er nu al op hoe de knotwilgenlaan langs het pad bij Spaarndam over een maand ofzo tot leven zal komen, en plan voor dan alvast weer een rondje met mijn moeder.
Hoe help je wilde bijen en vlinders? Hoe voorkom je overlast door plaagdieren als slakken, bladluizen en wortelknagers? Er zijn nog veel meer nuttige insecten dan alleen bijen en vlinders – wat hebben ze nodig, hoe maak je het ze nou echt naar de zin? Dat en nog veel meer, zoals beplantingsideeën voor bijenhotels en roofinsecten en tips voor het toepassen van wilgen in zelfs de kleinste tuinen, dat vind je in mijn nieuwe boek Tuinlogica!
Tuinlogica: de natuur in je voordeel gebruiken met permacultuur
ISBN: 9789062245581
Uitgever: Vonk Uitgevers
Prijs: € 32,99
Bestel Tuinlogica via Groeneboekenshop! Uit op 17 maart 2023!
4 reacties op “Snoei knotwilgen niet allemaal tegelijk – om deze reden!”
Geef een reactie
TUINLOGICA IS UIT!
Aankomende cursussen:
Volg nu mijn Online Basiscursus Permacultuur! Eigen tempo, Interactief leren, 8 lessen in hapklare stukken! Vol praktijkopdrachten en casusstudies van echte projecten. Klik op de afbeelding om naar de proefles te gaan!
Persoonlijke links
Bedrijfspagina:
Iris' Garden Ecology 
Mooi! Ik ken de weg ik weet de weg…
In Spaarndam liggen veer uurtjes uit mijn jeugd/puberteit. ;))
Maar de wilgen zijn hier in Oosterwold ook rijkelijk vertegenwoordigd, dus ik deel het stuk op fb in onze groep! Bedankt!
Leuk! Ik hoop dat het helpt!
Door de wilg niet geheel te snoeien voorkom je ook dat hij van binnen gaat rotten doordat hij zijn sapstroom niet kwijtkan wegens afwezige takken.
Bedankt voor deze aanvulling!