Gastblog: Bouwen met de natuur
Deze keer een gastblog van Dennis Brands, bouwkundige van BouwTak Tekenkamer, over de impact van de bouw op de natuur en de weg naar verandering.
“Werken met de natuur”, dat is een zin die ik vaak bij Iris in lezingen heb gehoord. En ook hier op haar blog staat het een aantal keer vermeld. In de tuin en op het land zien we de voordelen van het werken met de natuur, maar als we gaan bouwen lijkt het plots minder belangrijk.
Het werd wel weer eens tijd dat ik mijn neus liet hier zien. Voor wie het niet geraden heeft, ik ben de man van. De man die niet eet wat hij niet kent, die het soms met een opgetrokken wenkbrauw volgt, die zich ietwat sceptisch mee laat voeren door de tuinbelevenissen van zijn vrouw. En ik ben ook de man uit de bouw met een stiekem groen hartje. Vorige keer heb ik mijn hart gelucht over wat ik nou van mijn eigen vrouw heb opgestoken over al dat groene gebeuren. Maar deze keer wil ik jullie graag meenemen naar mijn eigen bedrijfstak, de bouw.
Onze buren zijn sinds kort begonnen met een uitbreiding aan de achtergevel en dat bracht al snel in zicht hoe weinig wij eigenlijk met de natuur werken in de bouw. De buren pakken alles heel netjes aan hoor, begrijp mij niet verkeerd, maar er begonnen langzaam aan toch wat dingen te knagen aan mijn brein. De impact op de tuin ga ik er even niet bij halen, daar heeft Iris meer zicht op. Nee, mijn ogen gingen goed open toen de bekisting voor de uitbouw even op maat gemaakt moest worden. Zo’n bekisting komt tegenwoordig prachtig mooi in vorm aan en is met gemak op maat te zagen. Het probleem is alleen dat deze dingen geheel uit piepschuim bestaan. Nu weet de gemiddelde tuinier wel dat piepschuim niet in de tuin hoort, maar onze buurman en de aannemer hadden daar niet bij stil gestaan. Zonder enige moeite werd de bekisting op maat gezaagd, vlak naast de opening naar onze tuin. Tel daar een goede zucht wind bij op en ik had een berichtje van Iris op mijn telefoon met “het sneeuwt in de tuin”. Piepschuim is prachtig om mee te bouwen, maar het hoort niet thuis in de natuur. De afbreektijd van piepschuim overstijgt een goed aantal generaties en de plastic soep heerst in het nieuws, maar daar staat het gros van onze bouwers niet bij stil. Wij zagen lekker buiten en de wind ruimt de losgekomen korrels wel op, van plukken purschuim tot kunststof zaagsel.
Het gaat gemakkelijk fout bij de kleine klussen zoals verbouwingen. Er wordt te weinig gelet op afvalscheiding of de troep die erbij vrij komt of de impact die het heeft op de omgeving. Helaas zie ik een voorbeelden hiervan maar wat vaak terug. Zo zie ik perken en planten die genegeerd worden voor de stalling van materiaal of hele bomen die plaats moeten maken voor een simpel schuurtje. Het maakte mij soms boos en treurig tegelijkertijd. Ik probeer Iris vaak te laten zien wat de nieuwe innovaties zijn op het gebied van bewust bouwen en dan kan ik vervolgens uit gaan leggen waarom dat dichter bij huis niet op gaat. Als wij als bouwers iets meer stil zouden staan bij onze omgeving, dan kunnen wij vast passende oplossingen vinden voor het zogenaamde ruimtegebrek. Soms kun je met kleine handeling veel schade voorkomen. Dan wordt er gedacht: ‘Ach, het is maar een klein stukje, het was maar voor even en de impact is niet zo groot’. Het gaat alleen niet om één klein stukje: we zien hetzelfde terug op grotere schaal. Zo is bijvoorbeeld het plaatsen van materiaal en materieel direct onder de bladkroon van een boom een veelgemaakte én gemakkelijke fout die de boomwortels kan schaden (en de kans op omvallen bij een storm vergroot). En dan nog het materiaal dat we toepassen. Nog veel te weinig wordt er gelet en geadviseerd over de mogelijkheden.
Een deel van deze problemen komt uit de hoek van de opdrachtgevers. Klussen moeten snel en goedkoop en dat betekent snelle en goedkope materialen en weinig tijd om je bezig te houden met de omgeving. Maar het andere deel komt toch echt voort uit de onwetendheid en/of desinteresse in een verbeterslag. Piet doet het niet, dus waarom zou Hans het dan wel doen?
Maar er zijn lichtpuntjes. Op de grote klussen is er gelukkig een inhaalslag bezig en wordt er strenger gecontroleerd op de scheiding van afvalstromen. Er wordt hard gewerkt aan het verminderen en zelfs voorkomen van afval. Als een van de eerste bedrijfstakken pakt de bouw het circulaire gedachtegoed op en gooit haar eigen markt over een andere boeg. We hebben sinds kort circulair beton. Er wordt hard gewerkt aan biobased materialen, ofwel materialen op basis van biologisch afbreekbare materialen. Zo is er bijvoorbeeld ook biologisch afbreekbaar ‘piepschuim’. De grote klussen bouwen groener en streven naar de grote groene labels die het bouwwerk straks een dikke pluim en een mooie stapel certificaten oplevert. Dat forceert de industrie om mee te veranderen. En dat is positief. De integratie van beplanting en het rekening houden met de ecologie rond een gebouw wordt ook steeds belangrijker op de grote projecten. Helaas sukkelt de kleine verbouwmarkt er een beetje langzaam achteraan. Het is niet ‘maar een beetje piepschuim’ als het door meerdere bouwers op meerdere klussen steeds herhaald wordt. En dit veranderen vraagt onder andere om een mentaliteitsverandering. Het heeft een poos geduurd voordat het nieuwe isoleren ‘normaal’ werd en het zal nog even duren voordat er geen tegengas meer komt vanuit de opdrachtgever. Met de energietransitie in het vooruitzicht is dik isoleren plots toch zo gek niet meer.
Het werken met de natuur steekt in de bouw gelukkig steeds meer de kop op. Maar daar hebben wij de particuliere opdrachtgevers voor nodig. Het is aan de ‘groene’ bouwers de taak om anderen te onderwijzen en bewuster te maken van onze impact op de omgeving. Het is de taak van de opdrachtgever om zich te verdiepen in of zich te laten adviseren over de materialen die toegepast worden en of deze misschien een ecologisch verantwoord alternatief hebben. En om dit ook te verwachten van de aannemer van de klus. Geef duidelijk op dat je ecologisch verantwoord materiaal wil toepassen en wijk daar niet voor een paar euro’s vanaf. Leg je liefde voor de natuur niet aan de kant als je gaat bouwen.
Ik wil toch graag even positief eindigen. Er zijn echt veel mooie ontwikkelingen gaande in de bouw. Ze hebben een steuntje in de rug nodig om door te breken in de mainstream markt. Maar ze komen eraan, en ze komen hard! Er is een nieuwe generatie bouwers die het niet langer logisch vindt om voor een paar euro’s besparing minder te isoleren. En de laatste wijziging in het Bouwbesluit over de nieuwe eisen voor duurzaam bouwen werd over het algemeen onthaald met een dikke ‘EINDELIJK’ vanuit de bouw. We gaan de goede kant op!
We komen er wel, bouwers en tuinders samen.
Leer interactief en op eigen tempo.
9 reacties op “Gastblog: Bouwen met de natuur”
Geef een reactie
TUINLOGICA IS UIT!
Aankomende cursussen:
Volg nu mijn Online Basiscursus Permacultuur! Eigen tempo, Interactief leren, 8 lessen in hapklare stukken! Vol praktijkopdrachten en casusstudies van echte projecten. Klik op de afbeelding om naar de proefles te gaan!
Persoonlijke links
Bedrijfspagina:
Iris' Garden Ecology 
Wat een prachtig geschreven stuk waar je weer over moet nadenken!
Heel erg bedankt!
Super Dennis.
Doorsturen naar de buren/aanneme
Dank je wel, gaan we werk van maken!
Dank je wel. Vind ik jammer om te zien hoe het soms gaat met de natuur tijdens verbouwingen of zelfs verhuising. Wat ik zelf interessant vind zijn de ervaringen van de andere mensen – wat kan je anders doen met de materialen of technieken om het beter te maken?
Hoi Lilia, Dennis hier.
Het beste begin dat je kunt maken is voordat je gaat verbouwen zelf onderzoek doen naar de materialen die gangbaar zijn en dan de alternatieven hiervoor. En als je een klein beetje op de hoogte bent een bouwkundig adviseur of bouwbegeleider inschakelen. Dat klinkt als een extra kostenpost, maar een goede bouwbegeleider verdiend zichzelf door de kosten die je bespaard en de stress die hij/zij ontneemt. Deze persoon helpt bij het kiezen van de juiste aannemer en zorgt ervoor dat afspraken nagekomen worden, ook wat betreft budget en materiaalgebruik. Als je zelf voor een aannemer kiest, zorg ervoor dat je 1 contactpersoon aanstelt waarmee je de afspraken maakt. (1 hoofdaannemer of opzichter) Maak de afspraken ook duidelijk, maak een werkomschrijving/ programma van eisen of laat deze maken.
En vooral ook: Denk realistisch. Zorg ervoor dat je bugdet niet in het lage sigment van een verbouwing zit, dit zorgt ervoor dat je eerder geneigd bent om genoegen te nemen met een afwijking van de afspraken om kosten te drukken. Wees je er ook van bewust dat duurzame of biobased materialen soms meer ruimte kosten om het zelfde effect (bijvoorbeeld isolatiewaarde) te bereiken als traditionele materialen. Het gaat vaak om een paar centimeters. En overleg van te voren met de uitvoerder waar ze ruimte nodig hebben, waar materiaal gestalt kan worden en waar afval heen kan.
Duidelijk stuk over een materie, die ik niet goed ken.
Fijn dat er gunstige ontwikkelingen zijn in de bouwwereld, ik heb het in mijn oren geknoopt en vertelt het verder!
Hartelijke groeten aan je man, Iris en dank hem voor zijn heldere blogpost!
Zem.
Names de man van: Dank je wel 🙂
Groene BouwtTak als nieuwe bedrijfsnaam? Niek