Bijzondere eetbare planten: Eeuwig moes én splijtkool
Een vaste kool! En ik schrijf bewust eeuwig moes én splijtkool, want het is handig te weten dat er twee met heel verschillende eigenschappen zijn (en dan doel ik niet op bonte bladeren).
Eeuwig moes, splijtkool, het zijn (in principe) twee namen voor dezelfde plant. Het is een vaste kool, waar je het hele jaar door bladeren van kunt oogsten en eten. Zelf heb ik drie verschillende cultivars staan. Ze groeien zo hard dat zowel slakken, rupsen als ik met mijn gezin ze niet kaal krijgen. Inmiddels zijn het flinke, groenblijvende struiken geworden van zo’n 1 meter hoog en breed. Als ze eenmaal staan dan vragen ze weinig verzorging en kunnen meer dan 10 jaar oogst opleveren. De smaak is die van een echte kool, maar dan iets zachter.
Ik maak onderscheid tussen twee soorten eeuwig moes/splijtkool: Brassica oleracea var. acephala en Brassica oleracea var. ramosa, maar let op: de naamgeving loopt nogal door elkaar. Het verschil zit hem in of ze bloeien of niet. Ik heb een ‘ramosa‘-variant, die ik heb opgekweekt uit zaad en een ‘acephala‘-variant, waarvan ik twee cultivars heb (gewone en bontbladige), die ik als stekken heb gekregen van andere tuiniers. Wat ik merk is dat de ‘ramosa‘-variant, die vaak als zaden wordt aangeboden, in zijn tweede jaar bloemen maakt en daarna sterft. Als je de plant zaden laat maken, dan zaait die zichzelf meestal prima (of overvloedig) uit. De bloemen zijn eetbaar en als je ze blijft afknippen, dan kun je de levensduur enkele maanden verlengen. Misschien ligt het aan de omstandigheden in mijn tuin, maar gezien veel andere koolsoorten dit ook doen kan ik het daardoor niet echt eeuwig moes noemen. Echte eeuwig moes bloeit nooit of zeer zelden; zaden zul je hier dus niet snel van vinden. Van de twee die ik in mijn tuin heb, is de ene nu al zo’n 3 winters oud en de andere gaat aan zijn tweede jaar beginnen. Geen bloem gezien of zaad gezien en er is geen snoei aan te pas gekomen, in tegenstelling tot de variant die ik uit zaad heb opgekweekt. Wil je dus het echte eeuwig moes in je tuin, vraag er dan naar bij vrienden, kijk bij tuinverenigingen en zoek op ruilmarkten, want die begint als stek.
Eeuwig moes acephala-variant met gewone bladeren
Eeuwig moes acephala-variant met bonte bladeren (op de foto niet zo goed zichtbaar maar de randen zijn wit). Ik moet deze nodig stekken, want binnen in wordt hij wat kaler.
Eeuwig moes ramosa-variant (die zichzelf op de grens met de buren heeft uitgezaaid).
Mijn kweektips:
- Kies een goede plek en zorg dat die goed is voor het planten, omdat eeuwig moes lange tijd op dezelfde plek zal staan.
- Op een zonnige plaats groeien ze het beste en hebben ze de minste last van vraat, maar in de halfschaduw doen ze het ook prima.
- Ik heb goede resultaten, zowel op niet te arme (maar redelijk droge) zandgrond als voedselrijke, niet te droge plekken.
- Bereid de grond voor met compost. (Gedroogde) mest is ook een goede, want je wilt dat de plant veel bladeren aanmaakt en daarvoor heeft die stikstofrijke bemesting nodig. Grassnippers, groene bladeren en (verse) konijnenkeutels zijn ook heel geschikt.
- Een jaarlijkse bemesting is niet per se nodig, afhankelijk van de omstandigheden – in mijn voedselbos/struweel-tuin hebben ze het prima naar hun zin ondanks dat ik vrijwel alleen chop-and-drop mulch gebruik – maar op voedselarme en droge grond is het een aanrader en het stimuleert de aanmaak van grote, sappige bladeren.
- Een extra maatregel tegen slakken is het mulchen van de bodem om de plant heen; dit lijkt misschien tegenstrijdig maar door daar regelmatig vers materiaal neer te leggen (groene bladeren, schilletjes enzo) eten de slakken de mulch in plaats van de plant.
- Vooral de kleinere bladeren zijn lekker, maar de grote kun je ook prima eten.
- Als ik ze rauw eet, dan haal ik bij de grotere bladeren de steel eruit, want die is tamelijk hard.
- Heb je toch een soort die in bloei gaat, oogst dan vooral de ongeopende bloemen (je kunt ze eten als broccoli) en laat de plant na een paar oogsten zaden vormen. Als je de plant niet gelijk terugsnoeit (hij kan dan last krijgen van bladluis, maar hij gaat toch al kapot dus dat kan geen kwaad), dan krijgen de zaden de tijd om te rijpen. Breek de plant af en leg hem op de grond als hij helemaal gedroogd is, dan heb je de grootste kans dat je (op dezelfde plek) weer nieuwe planten krijgt.
- Voorkomen dat de ‘ramosa‘ geen zaad vormt en vervolgens afsterft door steeds te snoeien is theoretisch gezien mogelijk, maar mij nog nooit gelukt.
- ’s Zomers worden de planten bij mij nogal aangevreten door rupsen, maar gezien ze meerjarig zijn is dat geen probleem en hebben ze genoeg voedsel opgeslagen om in de herfst weer vrolijk verder te groeien. Ik oogst dan ook vooral vanaf de late herfst tot vroeg in het voorjaar.
- Als een eeuwig moes ‘struikje’ wat kaal wordt in het midden dan kun je de toppen eraf halen en stekken; de plant loopt dan weer uit vanuit de geknipte stengels.
12 reacties op “Bijzondere eetbare planten: Eeuwig moes én splijtkool”
Geef een reactie
TUINLOGICA IS UIT!
Aankomende cursussen:
Volg nu mijn Online Basiscursus Permacultuur! Eigen tempo, Interactief leren, 8 lessen in hapklare stukken! Vol praktijkopdrachten en casusstudies van echte projecten. Klik op de afbeelding om naar de proefles te gaan!
Persoonlijke links
Bedrijfspagina:
Iris' Garden Ecology 
Beste Iris, kun je ook verschil in smaak aangeven tussen de 3 soorten? Ik heb gehoord dat de groenbladige lekkerder is dan de bonte, maar dat kan natuurlijk een persoonlijke voorkeur zijn. De groene heb ik vorig jaar besteld bij Vreeken, want die is moeilijker te vinden bij particulieren (schijnt), maar helaas heeft hij het niet overleefd.
Ik ga het zeker nog eens proberen. Dank voor de blog! Groet, Albertien
Oef, dat is een leuke vraag. Ik heb zelf eigenlijk niet een heel duidelijk verschil in smaak geproeft.
Het is meer een verschil in bite denk ik. 🙂
De bonte heeft een wat steviger blad, maar de jonge scheuten maken weinig verschil met de groenbladerige.
kunjeme zeggen hoe je de splijtkool stekken kan
Hoi Rian,
Dat is heel makkelijk. Je neemt een van de toppen, snijdt/knipt die tot zo’n 15-20 cm af. Het bovenste topje met blaadjes knip je eraf (dat stimuleert de groei). Het beste kun je hem ontdoen van alle bladeren op twee grote na, die je half afknipt. Zo vergen de bladeren weinig energie. De stengel stop je in de grond of in de grond in een pot, zodat deze 2/3 in de grond zit. Het beste kun je dit in het najaar of in de winter doen. Het jaar erop moet je hem zien uitlopen. Mocht je er niet uitkomen, je hebt me een leuk idee voor een blogpost gegeven, dus ik zal er binnenkort eens over schrijven mét foto’s van hoe je dat doet 😉
Pingback: De tuin – Tales from Lonnagard
Pingback: Soortenbank met foto’s en historische en praktische beschrijvingen – Tales from Lonnagard
Kan ik van iemand misschien zaad of een stekje krijgen?
Hoi Titia, ik weet niet waar je in de buurt bent maar als je in Beverwijk in de buurt bent kun je wel een stekje bij mij ophalen.
Hallo Iris, Mijn ervaring met de ramosa variant is dat het hele lange kale stengels worden met aan het einde koolbladeren (ca. 2 meter hoog). Weet je of je deze soort ook kan afknippen en zo stekken. Krijgt de afgeknipte stomp dan weer bladeren?
Hoi Bert, ja je kan ze stekken. Altijd de top eruit halen, bladeren eraf tot er twee overblijven (die door de helft knippen als je durft) en voor 2/3 in de aarde zetten. Nu is een goede tijd daarvoor. De afgeknipte stomp krijgt soms bladeren, maar soms ook niet, ik weet niet waarom dit de ene keer wel gebeurt en de andere keer niet. Hoe lang heb je de kool al staan?
Hallo Iris, is het mogelijk dat ik een stekje van u kan kopen?
Pingback: Groenten - Tales from Lonnagard