PDC klaar: hier het ontwerp voor Pluktuin Alkmaar
Het resultaat van de PDC is er! Dit is het permacultuurontwerp voor een openbare pluktuin in Park Groene Voet in Alkmaar-Noord.
Update (4-4-2017): de bijlagen onderin (permacultuurprincipes, zones, water, fasen) zijn nu wel uit te vergroten zodat je ze kunt lezen, daar ging eerder iets fout.
Voor de PDC-cursus zocht ik een vrijwilligersproject dat een ontwerp kon gebruiken. Zo kwam ik bij vrijwilligers die Pluktuin Alkmaar op zich willen nemen. Op dit moment bestaat de tuin uit een flink grasveld met 9 jonge fruitbomen en meidoorn/haagbeuk-hagen er omheen, ten midden van een park. Tijdens de cursus heb ik me op die plek gericht en daar is een ontwerp uitgerold. Maar toen zat ik met een probleem. Hoe zal ik het delen? Er zit een hoop informatie omheen en het ontwerp moet openbaar komen voor de vrijwilligers die ermee aan de slag willen, maar ik vertrouw Facebook niet met auteursrechten van plaatjes die je via hun site direct deelt. Logischerwijs blijft mijn blog dan over, vandaar deze post. Zo kan ik het ontwerp delen met degenen die het gaan oppakken, alle vaste bloglezers laten zien waar ik de afgelopen weken zo druk mee bezig ben geweest én hopelijk meteen mensen enthousiast maken voor de Pluktuin, want die heeft natuurlijk meer vrijwilligers nodig 😉
Missie
Het idee van de tuin is:
- om de bewoners van Alkmaar meer controle over hun omgeving te geven,
- vers, gezond eten te promoten,
- om verschillende mensen met elkaar te verbinden en
- tegelijkertijd bij te dragen aan de stedelijke klimaatadaptatie en biodiversiteit van Alkmaar.
Aanvullend: er zijn meer vrijwilligers nodig en om draagvlak voor de tuin te ontwikkelen en te houden zodat deze ook in de toekomst blijft bestaan is gemeenschapszin (community) belangrijk. Tot slot is de tuin bedoeld om de bewoners in de omgeving en voorbijgangers van voedsel en een mooie plek te voorzien. Daarom heb ik uiteindelijk sterker de nadruk gelegd op het samenbrengende aspect van de tuin dan in eerste instantie het idee was.
Doelstellingen van het ontwerp
- Pluk-kansen bieden voor iedereen – mensen die graag koken, die graag nieuwe dingen uitproberen of meer diversiteit in hun dieet willen, kinderen, voorbijgangers die langskomen en iets zien dat ze voor het avondeten kunnen gebruiken, mensen die het niet heel breed hebben… ‘And to connect them while they’re at it,’ zoals ik het in de (Engelstalige) cursus heb verwoord.
- Bijdragen aan biodiversiteit door het gebruik van inheemse planten en vergroting van habitat-mogelijkheden.
- Promoten van permacultuur in Alkmaar.
- Verhogen van klimaatadaptatie door water- en biomassa-management.
- Samenbrengen van mensen met verschillende culturen, interesses, leeftijden en eetbare planten/tuin/permacultuur-ervaring in de tuin.
- Voorzien in leermogelijkheden voor tuinieren, voedselproductie, gezond eten en koken, hoe wij kunnen omgaan met biodiversiteit om ons heen en stedelijke klimaatoplossingen.
- De tuin heeft een gefaseerde implementatie, zodat het niet snel boven het aantal vrijwilligers en hun tijd en ervaring uitkomt en in plaats daarvan met dezelfde snelheid kan meegroeien.
Korte uitleg van de huidige situatie
Het gaat om een flink stuk wat vrij luw ligt binnenin het park. Op dit moment staan er 9 hoogstam fruitbomen: appels, peren, kersen en pruimen. Ten zuiden van de tuin loopt een voet- en fietspad met aan de andere kant een aflopend talud naar een kanaal. Aan de zuidoost zijde loopt direct naast de tuin een greppel voor waterafvoer en daarachter een bosje met gevarieerde soorten. De zuidoostkant krijgt daardoor relatief weinig zon, vooral in de winter (zoals te zien is in de foto’s door een witte baan van vorst op het gras, ook is daar veel mosgroei). De zuidzijde krijgt wat slagschaduw van de bomen (voornamelijk wilgen) langs het water. De grond bleek uit 100% silt – waarschijnlijk in het verleden opgespoten. Daardoor is de infiltratiesnelheid relatief laag en blijft de grond na een regenbui lang sompig. Foto’s zijn genomen in januari.
richting zuidoosten
richting zuiden
richting noorden
Het ontwerp
- Centrale zitplek. Omringt door bankjes gemaakt van tegels met klimfruit erachter.
- Primaire plantbedden voor kweken, leren en eenjarige planten.
- Primaire ingang met boog (gemaakt van wilgentenen) met een bordje erboven, dat naar het hoofdpad leidt.
- Hugelkultur kruidentuintje met een geïntegreerd bankje.
- Fietsenstalling met klimfruit erboven.
- Secondaire ingang naar het hoofdpad.
- ‘Fast-snack-track’ voor haastige voetgangers, zodat ze binnendoor kunnen lopen in plaats van over de straat en daar fruit kunnen plukken.
- Schuurtje, regenwateropvang en composteerplek.
- Infiltratievijver voor eetbare waterplanten.
- Bestaande bankjes en afvalbak met een boog van klimplanten erboven.
- Meerjarige planten en struiken geplant in drifts voor gemakkelijke oogst en een natuurlijk ogend geheel dat bevorderlijk is voor biodiversiteit.
- Licht afgegraven deel met takkenril voor drainage, infiltratie en onderhoud.
- Smallere paden voor plukken van minder bekende en/of bezochte planten en onderhoud.
- Kleine paden om in de plantengildes te komen.
- Primaire infiltratie-swale met takkenril.
- Wat wilder struweel.
R Bestaande Rosaceae fruitbomen (appel, peer, kers, pruim), op dit moment nog klein, maar in het ontwerp getekend in hun volwassen vorm.
Cm Bestaande vormsnoeiheg van meidoorn (Crataegus monogyna).
Cd Bestaande vormsnoeiheg van haagbeuk (Carpinus betulus).
EF Eetbaar bloemen-veld voor gemakkelijk plukken zonder veel kennis van de planten te hoeven hebben.
Uitleg
De tuin wervelt rond en leidt naar het centrale punt van de tuin, de centrale zitplek, zodat iedere beweging en uitzicht uiteindelijk naar dit punt getrokken wordt. Het doel van deze centrale plek is om community te creëren. Dit werkt op de volgende manieren:
- Het is een plek om te zitten dankzij de bankjes (van oude tuintegels) die naar elkaar gedraaid zijn om contact te bevorderen. Deze plek krijgt jaarrond zon en geniet daar ook op zomeravonden het langste van. De plek biedt een mooi uitzicht over de tuin.
- Het is een plaats om fruit te snacken die de meeste mensen makkelijk zullen herkennen en lusten, zoals frambozen, bramen en druiven, die tegelijkertijd profiteren van warmte uit de thermische massa van de bankjes. De plek ligt ook beschut door de vegetatie er omheen.
- Deze plek is geschikt voor lezingen of cursussen, koken, bijeenkomsten (zoals bijvoorbeeld salade- of fruitplukdagen) en gezamenlijk eten. Dit dankzij de omliggende primaire plantbedden, de nutsvoorzieningen in de buurt en genoeg zitplek voor ten minste 25 mensen.
- Het verlegt de focus naar de rest van de tuin, zodat mensen vanuit hier sneller verder gaan ontdekken of iets lekkers zien staan.
Fietsenstalling
Hugelkultur kruidenbed met bankje
12 permacultuur ontwerp-principes, zones, water en aanleg
In de bloem hieronder staan de elementen verder uitgelegd langs de 12 ontwerpprincipes (in Nederlands). Verder staan hier de zones huidig vs. ontwerp (in Engels), waterflow huidig vs. ontwerp (in Engels) en de wijze van aanleg (in Engels(=). Sorry, het was veel werk om over te zetten dus dit heb ik in het Engels gelaten. Oké, ik heb ruzie met het klikken om uit te vergroten, maar nu heb ik een manier gevonden waarop het zou moeten lukken. Klik op één van de plaatjes om uit te vergroten en als je ze dan nóg groter wilt (wat het lezen wel handiger maakt) gebruik dan rechtermuisknop erop en open hem in een nieuw tabblad. Ze zijn dan stom genoeg niet superscherp (de plaatjes die ik heb geupload wel), maar gelukkig – eindelijk – wel prima leesbaar.
-
- Gebruik van 12 ontwerpprincipes
-
- Zones (huidig vs. ontwerp)
-
- Waterflow (huidig vs. ontwerp)
-
- Gefaseerde aanleg
6 reacties op “PDC klaar: hier het ontwerp voor Pluktuin Alkmaar”
Geef een reactie
TUINLOGICA IS UIT!
Aankomende cursussen:
Volg nu mijn Online Basiscursus Permacultuur! Eigen tempo, Interactief leren, 8 lessen in hapklare stukken! Vol praktijkopdrachten en casusstudies van echte projecten. Klik op de afbeelding om naar de proefles te gaan!
Persoonlijke links
Bedrijfspagina:
Iris' Garden Ecology 
Ziet er goed uit, Iris. Heel kleinschalig en gedetailleerd, zoals ik van je gewend ben. Daarmee biedt je veel structuur, wat voor dit project waarschijnlijk wel zo handig is. De op de fruitbomen doodlopende paadjes zijn misschien wat veel, maar wel slim dat ze doodlopen, zodat ze niet te veel gebruikt zullen worden! En bij elkaar levert het een leuk grafisch spel op. Heb je nog overwogen om de haagbeuk te vervangen voor de eetbare beuk? volgend voorjaar is de beuk bij stichting Haag en Landschap waarschijnlijk wel weer voor een kwartje per stuk te koop, en de haagbeuk zal de gemeente vast nog wel ergens anders kunnen gebruiken.
Hoi Jelle, bedankt voor je feedback! En goed idee die eetbare beuk! Ik zal het aan de anderen voorleggen.
Wauw, zo knap en professioneel! Zal wel zaaaaalig worden in die tuin!
Dank je wel 🙂
Heerlijk ontwerp, petje af. Alleen jammer dat ik het me niet lukt om de afbeeldingen open te klikken. Misschien dat het probleem hier zit.
Dank je wel 🙂 Klopt, het ligt niet aan jouw computer. Ik had gisteren gezien dat het niet werkte (voordat ik hem postte werkte het gek genoeg nog wel). Gisteravond heb ik ermee lopen puzzelen en ik heb nu een manier gevonden dat ze wel leesbaar zijn.