Ook in de stad leven wilde dieren
Je ziet ze (meestal) niet, maar dat betekent niet dat ze er niet zijn…
Afgelopen week zag ik een opiniestukje (Opinie op zondag – Sarah Sluimer) in de Volkskrant voorbijkomen, wat aansloot bij iets wat ik de laatste tijd weer vaker tegenkom. Wat mij aantrok was een plaatje van een vos – het was vooral een metafoor voor het onderwerp, bleek – maar in het begin ervan schreef mevrouw Sluimer hoe een vos “op zijn dooie akkertje” door de stad liep. Dat was zó verrassend dat het het gesprek van de dag vormde. Grappig genoeg verbaast het mij juist eigenlijk niks. Die vos woont daar waarschijnlijk al een tijdje en weet inmiddels dat die niet zo veel te vrezen heeft van mensen – het komt veel vaker voor dan je denkt. Dat je ze niet ziet, betekent niet dat ze er niet zijn. Point in case: ik vind regelmatig egelsporen in mijn tuin, ook al heb ik er nog nooit eentje gezien. En onze tuin is ommuurt alsof de vorige bewoners een kasteel te verdedigen hadden… Dus hoe die egel hier binnenkomt mag Joost weten.
Als ik spreek over biodiversiteit en groene tuinen in de stad, dan hoor ik vaak: “Maar is dat dan niet zielig om groen voor egels geschikt te maken, straks worden ze overreden!” of “Die [dieren] komen toch niet hier?” De grap is: ze zijn er waarschijnlijk al. Een paar plukjes groen en het zal je verbazen hoe veel dieren er al stiekem, als wij liggen te slapen, rondscharrelen. Op de meest versteende plekken heb ik ’s avonds wel eens egels zien waggelen. Een enkele paardenbloem tussen de tegels trekt al een hele stoot van insecten, die op hun beurt weer andere dieren trekken, etc, etc. Of ze zijn slim en eten van wat wij laten rondslingeren. Juist vossen – onze stadvossen, niet voor niets – zijn hier erg goed in. En als je een plant op je balkon neerzet en na een paar dagen constateert dat er bladluis op zit? Die zijn daar niet spontaan uit stof gevormd – ze komen ongetwijfeld van planten ietsje verderop. Dan zijn er nog natuurlijk de bekende schurken: meeuwen, kauwtjes, eksters, ratten, muizen… De stad zit dus vol met dieren, of je dat nou wilt of niet. En met groen kun je helpen ze weerbaarder te maken. Denk aan beter, betrouwbaar voedsel, water en schuilplekken voor egels bijvoorbeeld, waardoor ze niet zo snel door een auto – of een hond – gegrepen worden of uitdrogen tijdens hittegolven. Maar ga ze dan weer niet uit de hand voeren, want gewenning aan mensen maakt ze kwetsbaar en soms gevaarlijk. Dat was waarschijnlijk ook het geval met die vos.
Nu zag ik laatst toch wel het toppunt voorbij komen. In de permacultuurcursus zit toevallig nog een Nederlander, een met een ontwerplocatie in de stad. We moesten een zogenaamde ‘sector kompas’ maken, waarin je alle invloeden die van buiten af op in de tuin inkomen moet uitzetten. En toen zei zij: ik heb geen wildlife opgenomen want het is de stad en dat is er niet. Ik was flabbergasted (sorry, dat vind ik zo’n mooi woord, blij het eindelijk eens te kunnen gebruiken). Géén dieren? Maar hoe ga je daar dan tuinieren? Ga je bijvoorbeeld zelf alle bloemen bestuiven? De blaadjes tot moes kauwen, in het lab hydrolyse erop loslaten en opwerken tot er uiteindelijk nutriëntenkorrels van overblijven om de tuin te voeden? Dat lijkt me sterk. Lieve medelaaglander, ik snap dat het zo kan lijken en je bent bij lange na niet de enige. Maar dat een plek kaal is betekent niet dat er niets leeft. Zelfs parkeerplaatsen hebben dieren, al zijn ze misschien heel klein en/of vliegen/kruipen/buikschuiven ze er alleen over naar de andere kant. Let tussen de tegels of kale grond eens op mierenhoopjes of vers ontkiemende planten. Kijk naar waar om je heen mogelijk net wat groen is, misschien verstopt achter schuttingen, zit het aan de gevels geplakt of tussen de tegels. Die beetjes groen – hoe klein ook – vormen samen de groene dieren-snelwegen van de stad. Van daaruit kunnen beesten jouw tuin in komen. Als het een mooie tuin is geworden dan kan het zelfs een belangrijk onderdeel gaan uitmaken van die groene snelwegen. Daar zitten dus de dieren waarmee je straks zult werken. Want wat moet je zonder dierenleven immers met een tuin?
Ik had het hart niet om dit tegen haar te zeggen in de groep, want alles is voor de hele groep openbaar. Maar helemaal loslaten kon ik het toch niet – het is niet voor niets waar ik mijn werk van heb gemaakt. Dieren leven overal om ons heen, ook in de stad. We denken vaak dat we los zijn van de natuur, maar toch is dat gelukkig niet zo.
8 reacties op “Ook in de stad leven wilde dieren”
Geef een reactie
TUINLOGICA IS UIT!
Aankomende cursussen:
Volg nu mijn Online Basiscursus Permacultuur! Eigen tempo, Interactief leren, 8 lessen in hapklare stukken! Vol praktijkopdrachten en casusstudies van echte projecten. Klik op de afbeelding om naar de proefles te gaan!
Persoonlijke links
Bedrijfspagina:
Iris' Garden Ecology 
Beste,
Dieren horen er inderdaad bij. Sedert wij begonnen zijn met ecologisch tuinieren en dus ook niet meer spitten maar mulchen en veel organisch materiaal aanbrengen hebben we toch veel last van woelmuizen. ’s Winters is het dus moeilijk om wortelen in te kuilen en ook de wortels van sla (suikerbrood) zijn gegeerd. Zal dit seizoen eens experimenteren met knoflookmaceraat. Schijnt goed te helpen. Of zijn er mensen die andere oplossingen hebben ?
Groetjes,
mieke
Hoi Mieke,
Lastig, ik heb inderdaad wel eens gehoord dat ze knoflook en uien verafschuwen maar heb er verder geen ervaring mee. Ik hoop iemand anders wel, anders succes met uitproberen!
Ik denk dat je landgenote nog moet leren observeren. Laat eens een volle bloempot enkele maanden staan op een binnenkoertje ergens in de stad, hef het op en er schuilt gegarandeerd een regenworm onder.
Daar heb je gelijk in, maar dat zie ik inderdaad helaas bij meer mensen in mijn vakgroep. Maar stukje bij beetje komen er meer mensen bij die het snappen 🙂
Meerdere vossen gezien in Almere, egeltjes, kikkers, konijnen, (vleer) muizen, op een plek waar de meeste tuinen bestaan uit tegels!
Ik blijf het bijzonder vinden dat die dieren toch maar overal zo wonen zonder dat mensen daar de ruimte voor bieden 🙂 Slimme beestjes zijn het allemaal.
De autostrade richting Brussel mondt uit in drie tunnels om Brussel binnen te rijden. Bij de ingang van die tunnel lag enkele jaren geleden een dode ree.Dus ‘ t gaat inderdaad niet alleen over kleine diertjes in de stad. Hier dus: https://www.google.be/maps/@50.8493959,4.4032035,3a,75y,213.53h,74.62t/data=!3m6!1e1!3m4!1syKNDkAZLPThN7CMN-irHAw!2e0!7i13312!8i6656
Oef, wat een plek om over te steken. Maar inderdaad groot en klein zijn stiekem goed vertegenwoordigd in bebouwd gebied.