Boekrecensie: Tuin smakelijk
Bron: Tuin smakelijk
In dit boek deelt Vera Greutink aan de hand van een praktische uitleg en vele handige tips haar ervaringen met het kweken van eetbare planten. Jaarrond zo veel mogelijk van eigen oogst genieten, hoe doe je dat in potten, moestuin of in een eigen voedselbos?
Mijn mening in het kort?
“…ik heb het met plezier gelezen en vind ik het zeker een aanrader. En dan met name voor mensen die enige ervaring hebben in planten kweken, tuinieren, moestuinieren of permacultuur, maar niet goed weten hoe ze nou een permacultuur moestuin of -voedselbos handen en voeten moeten geven…”
Lees de uitgebreide recensie hieronder:
Er was mij gevraagd of ik een recensie zou willen schrijven in ruil voor een gratis exemplaar. Nou verslind ik zo’n beetje ieder tuinboek dat ik kan vinden en was ik al aan het kwijlen over deze nieuwe, dus daar zei ik natuurlijk geen nee tegen.
Boekgegevens
Naam: Tuin smakelijk: Praktische permacultuur voor potten-, moes- en bostuin.
Auteur: Vera Greutink
Uitgever: Uitgeverij Jan Van Arkel
ISBN: 978-90-6224-542-0
Leverancier o.a.: Club Groen & Bol.com
Over de auteur
Vera Greutink is sinds de basisschool bezig met eetbare planten kweken, moestuinieren, geneeskruiden en wildplukken. In 1999 ontmoette zij toevallig een meisje die net terugkwam van een cursus permacultuur. De vonk sloeg over en Vera werd zo enthousiast dat ze er zo veel mogelijk over te weten probeerde te komen, een cursus volgde en sindsdien vanuit die optiek verder is gaan tuinieren. In haar eigen woorden: “Ik tuinierde als sinds de basisschool, maar permacultuur leek een nieuwe, en logische benadering te bieden.” Inmiddels heeft ze vele verschillende tuinen ontworpen en onderhouden, geeft ze cursussen en schrijft zij artikelen (o.a. voor Groei&Bloei en Permaculture Magazine). Haar eigen website heet, hoe kan het ook bijna anders; Tuin smakelijk, en staat vol met mooie foto’s van haar eigen tuinen.
Inhoud
Het boek is geschreven vanuit Vera’s persoonlijke ervaringen en dat loopt er als een rode draad doorheen. Ze beschrijft regelmatig hoe zij iets aanpakt, voor welke planten zij zelf het liefste kiest en waarom. “Ik zaai bijvoorbeeld verschillende soorten sla en zowel vroege als late wortels. De grote diversiteit van de beplanting is enerzijds mogelijk doordat de planten elkaar deels opvolgen in de loop van het seizoen: bladmosterd ontkiemt als eerste en zal ook als eerste geoogst worden en maakt daarmee ruimte voor de andere gewassen.” De schrijfstijl is daardoor informeel maar informatief en praktisch.
Het boek is opgedeeld in drie delen: ‘Moestuinieren in potten en bakken’, ‘Een permacultuur moestuin’ en ‘Een tuin in lagen’. In ‘Moestuinieren in potten en bakken’ beschrijft Vera haar ervaringen met welke planten het goed doen in verschillende soorten bakken, wat ze als potgrond gebruikt, onderhoud en hoe zij haar eigen mest maakt en toepast. Een handige lijst met benodigde potmaten voor verschillende gewassen is opgenomen, evenals concrete voorbeelden van beplantingen en op elkaar volgende gebruiken om zo lang mogelijk oogst uit één bak te kunnen halen.
‘Een permacultuur moestuin’ is een hele werkbare beschrijving van hoe je zoiets nou aanpakt; van het maken van de ontwerpen (en allerlei praktische overwegingen waarmee rekening gehouden moet worden), het voorbereiden en klaarmaken van de grond, verschillende planten en hun eigenschappen (o.a. een tabel met plantenfamilies van bekende moestuingewassen), onderhoud en het toepassen van verschillende soorten beplantingen. Zo worden wisselteelt, potagers, meerdere soorten in één bed en polyculturen besproken. En het boekdeel bevat vooral veel uitgebreide informatie over hoe een moestuin zo effectief mogelijk gebruikt kan worden door het jaar heen, om zo weinig mogelijk aarde onbeplant en een zo groot mogelijke gespreide oogst te hebben. Ook heeft Vera verschillende ontwerpen opgenomen (mét beschrijving ontwerp, aanpak en onderhoud), van een heel simpel ontwerp voor een ‘leek’ wat steeds meer kan worden uitgebreid, tot een buurttuin.
Het laatste deel is ‘Een tuin in lagen’, welke gaat over eetbare bostuinen. Het boekdeel wordt ingeleid met een mooie grote foto van een appel met een gemengde onderbeplanting. In de foto staat informatie over wat de planten als functie hebben in deze combinatie. Daarna volgt een beschrijving van de verschillende functies die planten binnen een bostuin-systeem kunnen vervullen en hoe dat kan worden toegepast. Vervolgens worden, per beplantingslaag (bomen, struiken en klimfruit en de kruidlaag) stuk voor stuk de geschikte planten beschreven, vele bekende soorten maar ook minder bekende en (in Nederland) zeldzame soorten. In die plantbeschrijvingen is veel praktische informatie opgenomen, zoals (de verschillen tussen) cultivars, onderstammen, oogsttijden, resistentie, bestuiving, snoei en standplaats. Ook bekende onkruiden worden hier beschreven. Tot slot volgt ook in dit boekdeel een serie van ontwerpen, van Vera’s eigen kleine ‘voortuin’ tot een grote familietuin. Deze ontwerpen zijn ook weer heel praktisch beschreven met de eisen, de overwegingen en de keuzes duidelijk beschreven. Er zijn hierin ook allerlei tips opgenomen, bijvoorbeeld hoe gildes gecreëerd worden (aan de hand van een voorbeeld), een bessenhaag en hoe kan worden omgegaan met schuttingen en muren.
De recensie
Ik heb gekeken naar verschillende onderdelen: hoe oogt het boek algemeen, de kwaliteit van de foto’s, de opbouw van het boek, de schrijfstijl, de inhoudelijke informatie en hoe inspirerend ik het boek ervaren heb (dat is natuurlijk erg subjectief maar voor mijzelf eigenlijk de belangrijkste waarde in een tuinboek). Op basis van deze punten kijk ik ook naar voor wie dit boek het meest geschikt kan zijn.
Hoe oogt het boek algemeen?
Het boek is kleurrijk en uitnodigend, van binnen en van buiten. Er is veel beeldmateriaal aanwezig. Boekdelen, hoofdstukken en paragrafen zijn duidelijk aangegeven en kanttekeningen en tips hebben een duidelijke eigen opmaak, wat er mooi uitziet. Het geheel oogt verzorgt en door de opdeling in korte stukken niet als een overdonderende hoeveelheid informatie.
Wat is de kwaliteit van de foto’s
De foto’s zijn mooi en helder met goede, sprekende kleuren. De foto’s die misschien kwalitatief iets minder zijn, voegen wel veel toe aan het verhaal en ze zijn van de niet meest fotogenieke onderwerpen, dus dat is zeker niet storend. De gebruikte foto’s sluiten goed aan op de tekst en geven een goede beeldvorming. Duidelijk is dat Vera bij haar beplantingen niet alleen gaat voor nuttig, maar ook voor mooi. Ik ben vooral heel gecharmeerd van de foto aan het begin van deel drie over bostuinen: de foto van de bostuin met een appelboom met gilde eromheen, waarbij opmerkingen staan over de functies van wat er te zien is (pg. 142-143). Dat vind ik een erg mooie, overzichtelijke en doeltreffende manier om het idee van gildes te laten zien.
Hoe is de opbouw van het boek?
De opbouw is duidelijk dankzij de opdeling in drie delen, die van kleinschalig naar grootschalig en van voor de hand liggend naar complex oplopen. Er is wel overlapping tussen de verschillende delen, maar dat kan ook bijna niet anders. De hoofdstukken zijn onderverdeeld in vele, kortere paragrafen, waardoor de stukken makkelijker leesbaar zijn.
Hoe is de schrijfstijl?
Zoals gezegd schrijft de auteur erg vanuit de eigen ervaring en eigen zienswijze, waardoor de schrijfstijl informeel is, het boek prettig leest en de lezer tegelijk veel praktische informatie krijg. Maar er staat soms een hoop informatie opgesomd in een klein stukje, wat door deze manier van beschrijven (voor mij in ieder geval) hier en daar wat moeilijker te volgen is. En dat is jammer, want ik zou er aantekeningen bij moeten maken om aan het einde van het stuk nog te weten wat in het begin werd verteld. Een korte opsomming (van werkzaamheden of opeenvolgende beplantingen bijvoorbeeld) na zo’n beschrijving zou dit net wat makkelijker leesbaar maken. Hier en daar zijn tabellen gebruikt, wat ook een goede manier is om snel een goed overzicht van de informatie te krijgen.
Wat is de kwaliteit van de inhoudelijke informatie?
De informatie is heel praktisch. Vera beschrijft duidelijk welke dingen zij heeft uitgeprobeerd, wat haar ervaringen zijn, welke keuzes ze nu maakt en wat ze aanraadt en waarom. Ik vind haar vooral heel erg sterk in het gebruik van planten voor een zo efficiënt mogelijke, lange en gespreide oogst. Ik vind haar ook heel sterk in met name de teelt van eenjarige gewassen en verschillende cultivars en hoe je nou echt een praktische invulling geeft aan moestuinieren in de permacultuur-visie. Ik heb wel vaker gelezen over permacultuurmoestuinen, maar het ontbrak voor mij eigenlijk iedere keer weer aan een echt praktische invulling. Maar dat wordt in Tuin smakelijk eindelijk eens heel goed en duidelijk uitgelegd, ik heb echt het idee dat op basis van deze informatie iemand met weinig moestuinervaring/permacultuurkennis succesvol een permacultuurmoestuin kan opstarten en onderhouden.
Waar ik het boek iets minder sterk in vind zijn onderwerpen naast de daadwerkelijke beplanting. Wat voor mij een beetje ontbreekt zijn hoe Vera omgaat met plaagdieren en hoe een aspirant-permacultuurtuinier om kan gaan met water. Wat plaagdieren betreft zie ik dat Vera bij materialen de opmerking maakt dat ze insectendoek gebruikt om haar wortels tegen wortelvlieg te beschermen. Verderop kom ik nog een opmerking tegen dat planten uit de Schermbloemenfamilie nuttige insecten trekken. Later wordt hier gelukkig iets meer op ingegaan, dat de bloemen van deze familie nuttige insecten van nectar voorzien en dat ze daarom belangrijk zijn, maar dat is pas in het laatste bostuin-deel. Hoe gaat ze met plaagdieren om bij bakken en in de moestuin? Zo zie ik een prachtige saladebak vol gave planten met weinig vraatschade. Mij bekruipt dan het gevoel dat mensen dit gaan uitproberen, de hele bak door bijvoorbeeld slakken wordt leeggegeten en zij teleurgesteld achterblijven. Ik mis een beetje de visie hierin. Nu is het accepteren dat een bak vol sla wordt kaalgegeten ook een manier om met plaagdieren om te gaan, maar dat had ik dan wel graag gelezen.
Mijn tweede opmerking is water, waarover ik graag wat meer informatie had gezien. In Nederland hebben we snel te veel water en/of te weinig en juist bij permacultuur (en al helemaal bij een moestuin) is water extra belangrijk. Vera vertelt dat zij meerdere regentonnen heeft staan, waaruit zij zacht water haalt om vervolgens de moestuin te bewateren. Maar stel dat ik nou een hele luie moestuinier ben (dat is namelijk ook zo), dan word ik al moe bij de gedachte om steeds maar water te moeten geven. Nu weet ik dat er ook andere mogelijkheden zijn, zoals een (zelfgemaakte) druppelleiding bijvoorbeeld. De keerzijde van het schrijven vanuit de eigen ervaring is, dat andere mogelijkheden, die bij misschien beter zouden kunnen passen bij de situatie onder lezers, snel onderbelicht blijven. En dat gebeurd in dit boek zo nu en dan, maar is vooral jammer in het stuk over watergebruik. Een kleine notitie als ‘er zijn ook andere mogelijkheden, zoals druppelleidingen en waterkanalen’ zou mijns inziens al volstaan.
In hoeverre heeft het boek mij geïnspireerd?
Juist omdat het boek geschreven is vanuit de eigen ervaring van de schrijver heb ik het met plezier gelezen en ben ik weer een nieuwe invalshoek rijker. En dat vind ik heel nuttig. De mooie foto’s, en dan met name die van pag. 142-143 waarover ik het hierboven al had, geven mij de kriebels om weer van alles te gaan bedenken.
Eindoordeel
Al met al ben ik dus heel tevreden over dit boek, heb ik het met plezier gelezen en vind ik het zeker een aanrader. En dan met name voor mensen die enige ervaring hebben in planten kweken, tuinieren, moestuinieren of permacultuur, maar niet goed weten hoe ze nou een permacultuur moestuin of -voedselbos handen en voeten moeten geven. Ik weet in ieder geval al twee mensen die ik dit boek zou willen aanraden (die juist op het punt staan een permacultuur moestuin te starten). En trouwens niet alleen voor mensen die willen tuinieren volgens permacultuur, maar het is ook een nuttig boek voor mensen die graag ecologisch of duurzaam bezig zijn in het algemeen.
Het boek is ook een goede opfrisser voor wie al langer met de onderwerpen bezig is, want de ervaringen en invalshoek zijn vaak toch weer nét even anders waardoor er juist meer te leren valt. En voor wie graag naast zijn volkstuin, buurttuin en/of eigen tuinen ook nog graag in bakken wilt gaan kweken. Ik ga zelf haar polycultuurmix voor in bakken zeker eens uitproberen, volgend jaar.
TUINLOGICA IS UIT!
Aankomende cursussen:
Volg nu mijn Online Basiscursus Permacultuur! Eigen tempo, Interactief leren, 8 lessen in hapklare stukken! Vol praktijkopdrachten en casusstudies van echte projecten. Klik op de afbeelding om naar de proefles te gaan!
Persoonlijke links
Bedrijfspagina:
Iris' Garden Ecology 