Een tuin kan zeker mooi groen én onderhoudsarm zijn. En om dat voor elkaar te krijgen hoef je echt geen hovenier te zijn. Met deze stappen is het zelfs heel makkelijk!
__________
Pssst! Op 17 maart 2023 is mijn boek uitgekomen – Tuinlogica: de natuur in je voordeel gebruiken met permacultuur! Daarin staan allerlei tips om het jezelf gemakkelijk te maken bij het tuinieren – of je nou een klein budget hebt, geen tijd of andere beperkingen. Plus beplantingsplannen en nog veel meer om je tuin duurzaam én onderhoudsarm in te richten! Ga naar Vonk Uitgevers voor meer informatie en om te bestellen, of kijk op groeneboekenshop.nl of bol.com.
__________
Bron: Localwiki
Tegels zijn niet onderhoudsvrij. Denk aan voegen krabben (een van de meest verschrikkelijke klusjes die ik kan bedenken), alg verwijderen, vegen en bladeren verwijderen. Diepwortelend onkruid, zoals paardenbloemen, zijn des te lastiger te verwijderen van tussen tegels, omdat je er niet bij kunt. Er bestaat zoiets als onkruidvrije voegen, maar mijn ervaring is dat ze niet werken. Beperk dus bestrating tot daar waar het echt nodig is en kies liever grote dan kleine tegels. Kies terrassen wel ruim genoeg (liefst minimaal 3×3 m) en zorg voor paden zodat alles goed bereikbaar is. Bij paden en terrassen die minder intensief gebruikt worden, kunnen bodembedekkers tussen de voegen (min. 5 cm breed) groeien. Dat scheelt wieden en wateroverlast, want water kan beter wegvloeien! Denk bijvoorbeeld aan kruipende sedumsoorten (zon en halfschaduw, grond maakt weinig uit), kruipkamille of kruiptijm (zonnige droge grond) of groenblijvende zenegroen (zon, schaduw). Ze zijn redelijk goed beloopbaar – ik gebruik ze zelf tussen mijn hoofdpaden, geen probleem!
Bron: Nudge (haal de tegels uit je tuin!)
Echt, bestrating is niet onderhoudsvrij! Ikzelf spendeer aan het groen in mijn tuin per jaar 2 dagen (in het voorjaar) aan onderhoud en in de rest van het jaar heb ik er nog geen uur per maand (!) werk aan. Een jaar lang heb ik niets kúnnen doen en het enige werk dat ik het jaar erop extra had waren wat takken van klimmers aanbinden en een paar onkruiden verwijderen, circa een uur werk. Het grindpad in de voortuin en de vlonderterrassen daarentegen kosten me meer werk: onkruid en bladeren weghalen, vegen en bij gladheid (zand) strooien.
Een mulchlaag is een laag over de aarde, die voorkomt dat deze uitdroogt en onkruid onderdrukt. Die laag kan van van alles gemaakt zijn (bijvoorbeeld grind of schelpen), maar lagen van organisch materiaal geven ook nog langzaam voedingsstoffen af (lees hier hoe je mulcht). Mulch aanbrengen tussen (nieuwe) planten is dus een aanrader, want het bespaart dus bewaterings-, wied- en bemestingswerk. Want kale aarde wíl bedekt worden. Doet ú dat niet, dan doet onkruid dat wel (of katten…). Kale aarde droogt ook nog eens snel uit en kost dus veel werk. Dit zijn de belangrijkste redenen om te schoffelen, maar dan moet je dat steeds wéér doen en dat is met mulch dus absoluut niet nodig! Zelfs tegen katten kan mulch goed werken: een laag van o.a. cacaodoppen of boomschors maakt het heel wat minder prettig om in te spitten. En bovendien: organisch materiaal als mulch zal het bodemleven activeren, wat uiteindelijk zorgt voor bodemverbetering – dus is steeds schoffelen om de bodem luchtig te houden níet nodig. Ik schoffel nóóit, maar ik mulch wel en dat werkt goed. Denk bij mulch van organisch materiaal aan bijvoorbeeld compost, houtsnippers, grasmaaisel, stro, bladeren (van de terrassen afkomstig bijvoorbeeld), snoeisel of boomschors of cacaodoppen. Vele opties hiervan zien er nog decoratief uit ook.
Beplanting bij Landgoed Beeckestijn een aantal jaar geleden.
Zoals ik al zei, kale aarde wíl bedekt worden. Maar als u nou zelf bodembedekkende planten plant, dan is er geen ruimte voor onkruiden en -zaden om op te komen. U zult een enkele keer wat onkruid weg moeten halen, zeker de eerste 1-2 jaar, maar met bodembedekkers én mulch zal dit heel weinig zijn. Vandaar ook dat ik juist bij nieuwe beplanting (die nog niet mooi aaneengesloten is) mulchen aanraad. Een paar bodembedekkende planten zijn bijvoorbeeld ooievaarsbek, Campanula of zenegroen (allemaal te gebruiken in zon en schaduw). Kleine maagdenpalm (meestal groenblijvend), Gillenia, pachysandra en mansoor (alle drie groenblijvend) zijn ook goede soorten, allemaal voor de (half)schaduw. Er zijn ook ‘woekeraars’, zoals dovenetel (zon) en lievevrouwebedstro, die wel als voordeel hebben dat ze snel de bodem bedekken. Maar als u een opsluitrand of -band langs uw borders gebruikt, dan heeft u er geen last van dat ze uw betegeling in kruipen. Vermijdt wel hondsdraf en bosaardbei, want die kruipen daar wél overheen.
Zenegroen. Bron: De Tuinen Van Appeltern
Het makkelijkste is planten te kiezen die bij de situatie passen. Dat scheelt werk en frustratie! Een droge, schaduwrijke tuin heeft zat keuze in planten die het daar goed doen. Een tuin die vaak half onder water staat kan ook prachtig worden beplant met moerasplanten! Maar welke planten passen kan natuurlijk moeilijk te vinden zijn voor iemand die (bijna) niets van planten weet, maar geen nood! Want mijn belangrijkste tip is, dat als u planten gaat kopen, dat u het beste iemand van de kwekerij of het tuincentrum advies vraagt voor planten die bij uw situatie passen. En al helemaal als u een boom wilt! Neem foto’s mee van uw tuin en vertel vooral hoe veel of weinig werk u eraan wilt hebben. Staat er vaak water boven de grond? Of lijkt de aarde meestal droog? Zakt u er makkelijk in weg? Dat is belangrijke informatie. En als u een boom neemt, vraag dan vooral naar het onderhoud dat nodig is. Kijk ook hoe ver de boom vanaf bestrating of bebouwing komt te liggen, want sommige bomen kunnen dit met hun wortels kapot maken. Vraag (of check het kaartje) bij struiken en bomen altijd even naar hoe groot en breed ze worden en hoe/of ze gesnoeid worden.
‘De inclusieve tuin’ van Groei & Bloei in De Tuinen Van Appeltern (2013)
Kies bij voorkeur vaste planten, want eenjarigen gaan aan het einde van het jaar dood en dus zal u ze steeds moeten vervangen. Ze kunnen ook woekeren doordat ze zichzelf uitzaaien. Laat u zich ook niet verleiden door de zeeën van bloeiende planten in de aanbieding bij een tuincentrum! Beter haalt u uw planten bij de afdeling ‘vaste planten’ of vraagt u naar de vaste planten. Deze zien er vaak nog klein en zielig uit, maar ze zullen snel tot iets groters uitgroeien, zijn goedkoop én niet voorgetrokken, waardoor ze makkelijker lang in de tuin zullen overleven. elf een lijstje maken van planten die u graag wilt maakt het voor een kwekerij of tuincentrummedewerker makkelijker. Op dit blog zal ik sowieso nog lijsten maken van planten die makkelijk zijn.
Met de juiste planten is watergeven niet of zelden nodig (ik doe het níet). Planten in pot drogen sneller uit en zullen dus steeds bewaterd moeten worden, maar planten in de volle grond moeten het eigenlijk gewoon zelf kunnen redden, tenzij het echt een hele lange, warme en droge periode is en de bladeren gaan echt hangen. Mulchen helpt de grond meer vochtig te houden. Compost en organisch materiaal helpen ook de waterhuishouding van de grond te verbeteren. In het ergste geval kunt u nog een druppelleiding aanleggen, maar het hoeft niet. Hiervoor zijn kant-en-klare onderdelen te koop, maar u kunt het ook makkelijk zelf maken van een geperforeerde tuinslang.
Droge border in De Tuinen Van Appeltern (2013)
Een tuin met een grond die slecht water doorlaat, waar zich regelmatig plassen vormen, is natuurlijk weer een heel ander verhaal. Geschikte planten kiezen is het beste. Tuinieren in verhoogde borders is verder nog de beste tip. Een gegraven vijver (zonder folie of bak) zorgt ervoor dat de tuin het water beter kwijt kan, maar een vijver kost wel werk en is dan minder geschikt voor vissen. U kunt ook een grindput naast het terras in de grond ingraven (zelf te maken van een grote geperforeerde bak met anti-worteldoek eromheen en gevuld met grind) en het terras licht naar die put laten aflopen.
Tuin in Kijktuinen Nunspeet (2013)
Opnieuw: met de juiste planten amper nodig, zeker niet als u mulcht met organisch materiaal. U kunt ook de chop’n-drop doen, waarbij u, als u bijvoorbeeld bloemen afknipt of snoeit, de snoeiresten direct tussen de planten terug op de grond gooit. Als de planten ver uit elkaar staan of nog wat klein zijn (bijvoorbeeld in het voorjaar), dan zie je dat wel op de grond liggen, maar zodra ze groter zijn is het niet meer te zien. Die gesnoeide deeltjes geven dan langzaam voedingsstoffen af. Bij de start van een nieuwe border, bij hele zanderige bodems of als u niet mulcht (of geen organisch materiaal als mulch gebruikt), dan kunt u het beste in het voorjaar een laag compost of goed verteerde mest aanbrengen (ook als korrels verkrijgbaar).
Bron: Piet Oudolf, oudolf.com, Solvesborg
Voor de meeste kruidachtige (niet houterige) planten wordt 9 stuks/m² aangehouden. In tuincentra staat het soms ook op het kaartje vermeldt wat de plantafstand is. Als u het niet zeker weet, dan kunt u het beste de planten wat ruimer uit elkaar zetten, zoals 5 stuks/m². De beplanting groeit vanzelf dicht, maar dan moet u iets langer wachten. Aan de andere kant overwoekeren de planten elkaar dan wel minder snel. Bij struiken kunt u het beste kijken of vragen hoe groot ze worden. Lavendel kan bijvoorbeeld een struik worden van 1 m hoog en breed, maar dat zou je niet zeggen als je ze als mini-plantjes in trays van 6 bij het tuincentrum ziet staan. Hetzelfde geldt voor die kleine coniferen. Niets zo irritant als een plant die steeds weer te breed uitgroeit, waardoor je continue moet snoeien. Daarom: bij struiken en bomen altijd naar de grootte vragen of ergens kijken waar een oudere versie van die struik of boom staat, zodat u een idee heeft. Met als zoekopdracht de naam van de struik/boom afbeeldingen googlen geeft ook een redelijk idee.
Tuin in Kijktuinen Nunspeet (2013)
Ik doe níets in het najaar om mijn tuin winterklaar te maken. Dat is niet nodig! En het kost nog extra werk ook. Snoei beter alles in één keer in het voorjaar, de uitgebloeide bloemen, dode stengels, afgestorven planten, takken… Dat is ook beter voor (nuttige) dieren, die op die manier in de tuin overwinteringsplek vinden. Sommige bomen en boomvormen zijn een uitzondering, maar daarover kunt u het beste informeren bij degene waar u de boom koopt. Vindt u één keer per jaar snoeien wel genoeg, kies dan liever bomen die vooral in het voorjaar gesnoeid worden of die helemaal niet gesnoeid hoeven worden. Tijdens die voorjaarssnoei kunt u nog de chop’n-drop doen, waardoor u A. een mulchlaag maakt, B. niet ineens een enorme berg tuinafval hoeft af te voeren en C. minder werk hebt omdat u het snoeiafval direct naast de plant neer kunt leggen. De planten onttrekken het vanzelf aan het zicht. Makkelijk is het, wanneer vlakken van kruidachtige planten maakt (dat hoeven zeker niet allemaal dezelfde te zijn), en die in het voorjaar zo snel in één keer kan kortwieken. Een heggenschaar of een ‘schapenscheerdersschaar’ zijn goede, goedkope gereedschappen om dat te doen.
Wintersilhouet heeft sierwaarde. Bron: Piet Oudolf, oudolf.com, Pottersfield
Wilt u nou liever helemaal niet snoeien? Dat kan ook, maar daarvoor moet u wel weten welke planten niet gesnoeid hoeven worden (daar zal ik nog een post aan wijdden). Een ruime plantafstand is hierbij des te belangrijker.
Roofinsecten en spinnen zijn hele nuttige dieren die plaagdieren voor u te lijf gaan, mits u uw tuin geschikt voor ze maakt. Ten eerste: gebruik geen insecticiden. Niet alleen kunnen de nuttige insecten hierdoor verzwakken, maar ze komen en blíjven sowieso alleen als hun prooi er is. Maakt u hun prooi kapot, dan hebben ze geen eten meer. Bodembedekkers gebruiken, niet winterklaar maken en mulchen zijn al goede manieren. Veel bloemen helpen vaak ook. Specifieke bloemen trekken ze ook aan, o.a.: duizendblad, karwijselie, kogeldistel, aster, rode zonnehoed en Rudbeckia.
Tuin in Kijktuinen Nunspeet (2013)
Dahlia’s. Mooi, maar wat moeten ze hier een hoop werk aan hebben… Kijktuinen Nunspeet (2013)
Relax! Is het echt zo erg als een plant wat meer border beslaat dan oorspronkelijk het plan was? Dat niet alles eruit ziet alsof het van plastic is (want het is een tuin)? Het hoeft niet perfect! Niet perfect is nog altijd mooier dan een tegelzee, voor de meeste mensen dan.
Mijn tuin (2013?)
Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.
Ik ben Iris Veltman. Ik heb HBO Milieukunde gestudeerd en daarna gewerkt als procestechnoloog bij een bedrijf dat van afvalproducten nuttige producten maakt (o.a. compost en biogas). Nu ben ik bezig met mijn eigen bedrijf: Iris' Garden Ecology. Mijn doel is mensen te laten zien dat de natuur in de tuin niet bestreden hoeft te worden.
Hi Iris, hier ben ik weer met een vraagje. 🙂 Op plaatsen waar onze verharding (trap naar de voordeur bijvoorbeeld) weinig zonlicht krijgt ontstaat vooral in de winter een groene aanslag (algen en/of mos). Tot nu toe heb ik deze steeds met de hogedrukreiniger verwijderd maar dat is ook niet echt goed voor de steen/tegels. Ik las over producten die door middel van enzymen en bacteriën de groene aanslag als het ware ‘opeten’ zodat je deze na twee weken gewoon kan wegborstelen. Zou niet chemisch zijn, 100% natuurlijk en niet schadelijk voor organismen. Wat is jouw mening hierover? Het proberen waard? Of toch verborgen addertjes onder het gras (er wordt al vaak beweerd dat producten natuurlijk/ecologisch zijn)? Heb jij natuurvriendelijke alternatieven eventueel om deze klus te klaren? Bedankt! PS Heel interessant stukje weer dit! 🙂
Hoi Tom,
Dank je wel!
Ik heb even lopen zoeken naar meer informatie over een paar van die producten, maar ik kan geen ingrediënten vinden (zelfs geen plaatje van het product van eentje…). Verwijderen obv enzymen geloof ik op zich wel, maar ik vermoed dat de meeste producten allerlei hulpmiddelen ernaast hebben die wat minder zijn. Chlorides, zouten (metaal+niet metaal, Natriumchloride bijv) zijn sowieso beter te vermijden, want zouten raak je niet kwijt behalve door uitspoeling naar het grondwater. Meestal staan er pictogrammen op de achterkant ivm veiligheid, bijvoorbeeld een dode vis (=giftig voor in water levende organismen). Dat geeft ook een idee van hoe giftig iets is. Ik zelf gebruik dus zand, als je dat veegt dan heeft dat een schurende werking en wordt wel vaker aangeraden tegen alg. Azijn kan ook nog. Dat kun je verdund gebruiken (verdunnen naar 2% dacht ik), liefste als de zon op de tegels schijnt. Azijn reageert met zuurstof (des te sterker onder zonlicht), waarbij organisch materiaal wordt geoxideerd. De azijn valt hierbij uiteen tot water en CO2 en produceert dus geen giftige restproducten. Alle organismen die je direct raakt met de azijn krijgen echter dezelfde behandeling en gaan kapot. Ik hoop dat je hier wat aan hebt.
Hi Iris, heb eens gekeken en één van de producten die ik op het oog had zit methaancarbonzuur + natriumchloride + kruidenextracten. Inderdaad dat zout waar je over vertelt dus ik ga het maar best niet gebruiken. Dan ga ik het zand ofwel de azijnverdunning eens proberen in het voorjaar.
Hoi Tom,
Even internet geraadpleegd… Methaancarbonzuur is een oude naam voor azijnzuur. Azijnzuur is dan zeker het meest ‘actieve’ ingrediënt van dit product maar met zout toegevoegd, dus inderdaad gewoon azijn is beter. Goede vraag!
Fijne handleiding om onze verwilderde tuin aan te pakken. De laatste jaren nauwelijks iets aan gedaan en we zien elk jaar planten opkomen die we nog niet hadden, maar verder is het een grote bende. En ja, bodembedekkers had ik zelf intussen ook bedacht, maar dan moeten we eerst heel veel ongewenst plantaardig materiaal verwijderen. Wij zijn wel fan van houtsnippers, op niet te natte grond kun je er zelfs een terrasje mee maken. We hebben ooit een stukje onkruidvrij gemaakt en houtsnippers neer gegooid en er een bank neergezet en dat is best lang goed gegaan. Fijne zitplek in de schaduw in de zomer.
Blij dat je er wat aan hebt! Houtsnippers zijn een goede oplossing.
Misschien een nuttige tip: als je een (groot) deel plantvrij wilt maken voor nieuwe beplanting of een houtsnipperpad, of een stuk is overwoekerd met lastig onkruid, dan kun je dit proberen: alle planten tot de grond toe afknippen, dan afdekken met ongekleurd karton (zwarte inkt in opdrukken is niet erg, want is op sojabasis en niet giftig). De stukken karton moeten elkaar wel een stuk overlappen zodat het onkruid er niet tussendoor groeit. Het karton afdekken met een mulchlaag, bijvoorbeeld houtsnippers of compost (het ziet er anders natuurlijk niet uit) of tijdelijk verzwaren met stenen. Door dit een paar maanden zo te laten liggen krijgt alles eronder geen licht meer en sterft het af. Tegelijkertijd is het wel goed voor het bodemleven, dat het karton gaat afbreken. Hoe lang het zo moet liggen ligt aan de onkruiden. Voor nieuwe planten kun je een gat maken in het karton en ze er doorheen planten. Het karton laat je gewoon liggen, dat verdwijnt meestal binnen een jaar. Deze techniek pas ik wel vaker toe, o.a. bij PermacultuurCentrum Haarlem om een grasveld te ‘ontgrassen’. Werkt erg goed, alleen de zuring komt er doorheen.
Mijn tuin was ook een puinzooi. Vorig jaar september had ik zoveel onkruid. Folie voor de helft van mijn terras gelegd en daar bovenop de berg onkruid. Afgelopen januari een auto geleend, want iedere twee weken de kliko vullen met onkruid, dat schoot niet op. Wat schetst mijn verbazing nadat ik de onkruid en folie verwijderde? Alle onkruid tussen mijn terras tegels waren allemaal verdwenen. Zou het nog lukken, als ik nu de andere helft van terras afdek met folie (en vilt of oude vloerbedekking), zodat ik begin juni een onkruidvrije terras heb ?? Misschien toch maar uitvoeren in september?
Hoi Pauline,
Dat is moeilijk te zeggen (en ik zit even te kijken hoe ik het beste en meest duidelijk kan antwoorden). Het hangt er in ieder geval vanaf wat voor soort onkruid er groeit, grassen kunnen bijvoorbeeld langer ‘sluimeren’. Of waren het eenjarige onkruiden? Want als er dan licht bij de bodem komt, dan kan er weer een nieuwe generatie zaden ontkiemen. Het stuk wat je nu onkruidvrij hebt, zal dat uiteindelijk niet blijven. Misschien kun je er bodembedekkers tussen planten voor een meer langdurig effect (lastig in te schatten omdat ik de situatie niet ken, je moet er wel de ruimte voor tussen de tegels hebben en het mooi vinden natuurlijk). Twee maanden is wat aan de korte kant om een stuk af te dekken, maar het kan wel werken. Je kunt het sowieso proberen, daarmee put je eventuele meerjarige onkruiden wat uit en heb je een voorsprong in de zomer, omdat ze dan nog helemaal op moeten komen als het al warm en droog weer is. Ik denk nog even verder en als je toevallig weet wat voor soort onkruid het is dan maakt dat het wel makkelijker! Succes alvast!
Pingback: Waarom ik juist van tuinieren houd | Iris' Garden Ecology
Pingback: In 10 stappen: hoe begin je met tuinieren? | Iris' Garden Ecology
War n leuke tips! Vrouw naar m’n hart!😊 ik moet nog aan de tuin (van nieuwbouw…. Stads-landbouw) beginnen maar lees deze tips graag! Wil het leuk houden, maar ben vaak niet aanwezig dus extra moeilijk!
Wauw, bedankt voor dat mooie compliment :).
Ook voor de afwezige of luie tuiniers staan er genoeg tips geloof ik…als je wat mist dan hoor ik het graag, heb ik weer een post te pakken 😛
Heel veel succes en vooral veel plezier met de tuin!
Wat heerlijk om dit te lezen, ik heb nu al zin om planten aan te schaffen!! We hebben nu nog een stukje gras ja sorry mijn man wilde graag gras 🙈 en ik wil graag een kleurrijke border waar ik niet al te veel onderhoud aan heb. Met deze info kan ik aan de slag 👍🏻 Bedankt
Hoi Odette, leuk, veel succes&plezier!
Gras en kleurrijk is prima te combineren. Vergeet de adviezen van TV programma’s. Maai ca 1 x per 2 weken, bemest niet!, vertikuteer niet, en bekalk niet. zorg liefst voor een voedselarme ondergrond, laat madeliefjes opkomen, kruipende boterbloem, bijenkorfjes en andere lage bloemen, zaai evt in.
Mos is groen ook in de winter dus laat dit staan, het geeft ruimte aan de bloemen.
Helemaal mee eens.
Geweldig artikel
Dank je wel 🙂
Dit artikel is goud waard!
Wauw, Dank je wel 🙂
Ha, wat ik al jaren zeg tegen de buurvrouw die elke keer klaagt over het vele werk dat haar gevangenisplaats (pardon, bestraatte tuin) haar oplevert. Ik zie haar zo vaak tegels krabben, vegen, spuiten etc. Altijd zegt ze dat ze graag een groene tuin zoals wij zou willen maar dat ze dat teveel werk vindt. En dat terwijl wij dit jaar hooguit twee uur in de tuin hebben gewerkt. Struiken, een boom, veel vaste planten en een paar zelfzaaiende eenjarigen, en mijn tuin filosofie is, als een plant het niet redden kan in mijn tuin (dwz, verwaarlozing :P) dan is die plant niet geschikt voor mijn tuin. 😀
Dat is een tuinfilosofie waar ik me in kan vinden 🙂 Ik heb bijna exact hetzelfde gesprek met mijn buurman, die plaagt me vaak als ik in de tuin rommel met een variatie op: “Nou, gelukkig heb ik geen groene tuin!” Terwijl ik meestal nieuwe planten of bollen plant (er moet voor mij altijd meer bij) of iets anders dat ik doe puur omdat het leuk is. Vervolgens zie ik hem zwoegen om zijn tegels en voegen schoon te houden…
Fijn dat je dit handige artikel hebt willen delen, ik heb hier veel aan, bedankt! 🙂
Dank je voor de leuke reactie!
Super leuk artikel!
Ik heb echter nog een vraagje over de staptegels met bijvoorbeeld kruipende tijm tussen. Hoe onderhoud je zoiets? Ik kan mij inbeelden dat de plantjes met der tijd toch over de stenen groeien of de stenen erg groen worden door de planten 🙈
Ikzelf hou enorm van dit soort tuinen maar mijn vriend is grote fan van zijn klinker terras. Wel super veel werk ieder jaar 🤦♀️
We willen nu graag een pergola aanleggen met een padje ernaartoe en aan beide zijden hebben we een flink stuk border in de zonnige kant. Enige tips welke planten we hierin zouden kunnen zetten? We zijn beiden leek in planten 😅
Alvast bedankt!!
Thank you for sharing tthis