Bijzondere eetbare planten: aardpeer
Bloeiende aardpeer. Bron: Wikipedia.
Zo lekker en zó makkelijk te kweken met een goede opbrengst. Én duur in de winkel. Een plant dus die toch een plekje verdiend.
‘Bos’ van aardperen. Bron: Wikipedia.
Ik begon met één knolletje met een zielig beetje loof, wat ik plantte ergens rond juni. Ik had hem in een grote ingegraven teil gezet (ik had gelezen dat ze woekeren). Ik vroeg me nog af of het misschien te zanderige, arme grond zou zijn op die plek. De rest van het jaar zag ik in die hoek weinig gebeuren en dacht dus dat ik hem verloren had. Tot in het voorjaar erop mijn man ineens aan mij vroeg wat dat voor rare stengels waren achterin. Huh? Dat moet de aardpeer zijn. Een hele groep stengels, lijkende op die van zonnebloemen, kwam op dat moment al rond mijn middel. Een paar maanden later waren ze 3,5 m hoog (ze zouden max. 2,5 m worden volgens verschillende bronnen). Die winter gingen we ze uitgraven en dat was wel nodig: ze hadden een dikke mat van knollen gevormd, de aarde aan de kant geduwd en ze stonden op het punt om over de randen van de bak de tuin in te kruipen. We hadden een enorme oogst, maar onze fout was ze allemaal in één keer te oogsten. Ik wist hoe ik ze moest bewaren, maar daarvoor moet je ze eerst schoonmaken en wat was dát een enorme klus. We hebben ze ook niet allemaal opgekregen en wéken alles met aardperen gegeten, aardperen weggegeven, ook in nieuwe bakken ingegraven voor het jaar erop… Het is een plant die je dankbaar is, ook als je hem verwaarloosd.
Een van onze vreemd gevormde aardperen.
Aardpeer of topinamboer (Helianthus tuberosus) is een meerjarige, kruidachtige plant die familie is van de zonnebloem. Hij maakt lange, harige, dikke stelen en harige bladeren die lijken op die van de zonnebloem. Wel wordt hij hoog, maar in een kleinere pot blijven ook de stelen korter. Bloeien doen ze met gele, zonnebloemachtige bloemen, die ook nog eens heel nuttig zijn dieren, m.n. voor vele insecten. Ze bloeien niet altijd in ons klimaat, vooral na een warme zomer maar meestal niet als het veel nat en koud is geweest. In het najaar, vrij vroeg in de herfst, sterft hij bovengronds. Het eetbare deel zijn de gekgevormde knollen, die uitgegraven kunnen worden zolang het loof bovengronds is afgestorven. De knollen die in de grond blijven zitten of verplant worden, zullen het jaar erop weer uit gaan lopen en een nieuwe kluit vormen. De knollen vormen een dik tapijt, waar onkruid moeilijk tussen(door) groeit.
De knollen van de aardpeer smaken zoetig, naar artisjok. Vandaar ook de Engelse naam Jerusalem artichoke. Bij het koken of bakken worden de aardperen nog wat zoeter dankzij de omzetting van zetmeel naar suiker. Aardperen zijn in de grond winterhard maar erbuiten niet (en in pot minder winterhard).
Mijn kweektips:
- Aardpeer is een woekeraar, dus plant ze in een pot, in een ingegraven kuip (wij hebben een grote plastic boomcontainer gebruikt), of zorg dat u er veel van eet, anders neemt de plant snel grote stukken over.
- De aardpeer doet het goed in vele soorten gronden en in zowel de zon als in lichte schaduw.
- Vochtiger grond met een hogere voedselrijkheid geeft wel minder uitstulpingen op de knollen, wat het schoonmaken makkelijker maakt.
- Ze zijn rauw te eten of kunnen bereid worden zoals aardappels.
- De knollen kunnen het beste eerst goed schoongemaakt en dan geschild worden (anders is er kans dat er alsnog zand in het eten komt).
- Het schoonmaken is echt een heel karwij, vanwege alle knobbels en rare vormen, dus oogst beter niet te veel in één keer.
- Om de knollen te bewaren kunnen ze het beste worden schoongemaakt en nog vochtig in afgesloten bakjes in de koelkast gezet worden. Zo zijn ze enkele weken houdbaar.
- Invriezen maakt de structuur kapot, maar kan wel door er eerst soep of saus van te maken.
- Aardperen kunnen ook even bewaard worden door ze ’s winters (geheel) in een emmer met enigszins vochtig zand op een vorstvrije plek te zetten.
- Er zijn allerlei cultivars, o.a. met witte, rode en bruinkleurige knol-varianten. Het neefje van de aardpeer is ook het overwegen waard: de zonnewortel (H. strumosus), omdat die meer gladde eetbare knollen heeft en wel standaard bloeit.
5 reacties op “Bijzondere eetbare planten: aardpeer”
Geef een reactie
TUINLOGICA IS UIT!
Aankomende cursussen:
Volg nu mijn Online Basiscursus Permacultuur! Eigen tempo, Interactief leren, 8 lessen in hapklare stukken! Vol praktijkopdrachten en casusstudies van echte projecten. Klik op de afbeelding om naar de proefles te gaan!
Persoonlijke links
Bedrijfspagina:
Iris' Garden Ecology 
Ik wil me graag abonneren op je blog. Is dat mogelijk?
Hallo Ingrid,
Wat leuk dat je mijn blog wilt volgen. Er zijn verschillende manieren om te volgen.
Rechts onderin her scherm staat een plusje in een blauwe cirkel, daar kun je je email adres of wordpress account achterlaten om updates van nieuwe stukken te krijgen. En anders ben ik ook altijd te volgen via Facebook, Twitter, Bloglovin en LinkedIn. Gewoon zoeken op Iris’ Garden Ecology en dan zou het goed moeten komen :).
Pingback: Planten zaaien voor het voedselbos | PCH blog
Hoe graaf je de pot in de tuin? Ik vraag dat ivm waterafvoer. Moet ik gaten in de boden en zijkant boren? Gaan de wortels dan niet daardoorheen groeien? En een laagje hydrokorrel op de bodem? Of hangt dat af van de diepte? Ik las ergens dat hydrokorrel pas nut hebben als de hoogte meer dan 50 cm is? Omdat wortels die 50 cm nodig hebben en de rest dan opvulsel is en dat hydrokorrels dan beter zijn. Want ik wil heel graag zonnewortel proberen. Familie van de aardpeer maar met meer garantie dat die bloeit.
Je hebt een (grote) pot nodig met gaten onderin (niet aan de zijkant, anders kunnen de wortels ontsnappen). Ik gebruik zelf geen hyrdokorrels maar gewoon kapotgeslagen stukken tegels/dakpannen/steentjes, daarmee vul ik de onderkant van de pot tot ik de gaten niet meer zie. Dit is om ervoor te zorgen dat water goed kan weglopen uit de pot. Als de pot van aardewerk is doet deze in principe hetzelfde als hydrokorrels. Maar voor aardperen en familieleden heb je dat waarschijnlijk niet nodig, want ze zijn niet kieskeurig en eerder voor drogere grond dan vochtige. De knollen van de aardpeer groeien m.n. horizontaal (en als ze niet verder kunnen over elkaar heen) dus je hoeft niet bang te zijn dat ze door de gaten onderin groeien. En ja, de knollen zelf hebben wel zo’n 30-50 cm diepte nodig.