Observatie: diversiteit in onderbeplanting
Wat rommelig gras toch?
Diversiteit is belangrijk en wij kunnen daaraan bijdragen! Voor meer inzicht ben ik eens wat steekproeven gaan doen bij bomen. De uitkomst verraste me!
Het nut van diversiteit
Diversiteit staat in de belangstelling. In verschillende natuurgebieden bijvoorbeeld wordt er hard aan gewerkt. Zo zijn er veel projecten in de duinen tussen Haarlem en Alkmaar: van het afgraven van met planten gefixeerde duinen (de natuurlijke duinen verstuiven en verplaatsen steeds) of het afplaggen van voedselrijke bovengronden ten behoeve van bloemrijk grasland tot het per strook variëren met maaien van oevervegetatie. Allemaal voor meer diversiteit.
Waarom is dat nou zo belangrijk? Nou, we verliezen heel wat soorten organismen zonder. Is dat op zichzelf erg? Misschien niet, maar ieder organisme heeft een heel eigen rol in de natuur, zijn biotoop en (vaak of uiteindelijk) onze directe omgeving. Valt er één weg, dan vindt er een kettingreactie plaats. Een voorbeeld van zo’n effect is de overvloed aan herten, die het landschap zo snel kaalvreten dat het de kans niet krijgt te regenereren. Door meer versnipperde en kleinere bosjes, en zeker met steeds dezelfde beplanting, ontstaat er meer van dezelfde soort bosrand, waar zij juist graag smullen. Roofdieren, zoals de wolf, hebben vaak diepere bossen nodig en grotere gebieden. Dat is dus driedubbel: er is meer bosrand, optimaal voor herten, er is meer van hetzelfde soort voedsel dat juist zij eten én roofdieren kunnen geen geschikte plek vinden.
Maar het geldt ook voor onze tuin: al dat lekkere groen trekt vele soorten herbivore insecten. Die zijn vaak niet zo kieskeurig. Maar hun roofdieren wel! Die hebben specifieke eisen en zijn in veel gevallen juist heel afhankelijk van de omstandigheden. Zo eten veel op bladluis jagende insecten tussendoor nectar, een soort energie boost om verder te kunnen. Maar door hun insectenetende mond kunnen ze er bij veel bloemen niet bij. Schermbloemigen, zoals peterselie, roomse kervel maar ook bereklauw, zijn een soort die vaak makkelijk bereikbare nectar aanbieden. Met hun bloemen zorgen deze planten dus voor roofinsecten die de bladluizen in toom houden. Zijn er geen geschikte bloemen (in de buurt)? Dan valt een hele groep weg en wordt het een stuk lastiger een duurzame balans te ontwikkelen. Bovendien moeten de dieren van elders komen: daar zijn ‘doorgeefluikjes’ (stukjes groen waar ze kunnen eten) voor nodig. Anders komen ze nooit van A naar B. Ditzelfde gebeurd in veel soorten natuur en cultuurlandschap. En daarom is diversiteit zo belangrijk.
Mijn mini-onderzoek
Ik vroeg mij af hoe veel verschillende soorten planten er eigenlijk in de onderbegroeiing van bomen en grotere struiken groeien, en dan vooral in welke range: 1-2, 2-5, etc en of er duidelijke verschillen te zien zijn. Dit wil ik onderzoeken, omdat ik om mijn tuin sterker te maken de diversiteit van de onderbegroeiing aan het verhogen ben. En dan niet met willekeurige planten, maar met planten die nuttige organismen ondersteunen. De eerste stap die ik daarvoor doe is een inventarisatie van het aantal verschillende soorten planten in de onderbegroeiing. Nu eerst steekproefgewijs, daarna ga ik soorten inventariseren en de mengsels van verschillende situaties naast elkaar houden.
Voor mijn eerste inventarisatie heb ik van 6 verschillende bomen/struiken op verschillende plekken en in verschillende omstandigheden geteld hoe veel soorten planten ik zag. Het telgebied was puur in de directe omtrek van de bladkroon, dus daar waar de schaduw valt als de zon op zijn hoogste punt staat. Dit heb ik gedaan begin mei. Ik telde alle soorten: dus ook planten die maar één keer voorkwamen.
Het resultaat verraste me: ik telde in 3 van de 6 situaties 8 (!) verschillende soorten, 2 keer 7 soorten en 1 keer zelfs 9! Ter vergelijking, ik zit met mijn tuin gemiddeld op 5, wat ik al veel vond. En dat terwijl ik steeds in de eerste instantie als ik keek dacht dat het er 1 of 2 zouden zijn. Zeg nou zelf, al u kijkt naar onderstaande foto. Zou u verwachten dat ik hier 8 soorten telde?
Conclusie (voor nu)
De diversiteit in de onderbegroeiing kan dus al een stuk hoger zijn dan wat ik nu heb. Dit geeft veel ruimte om te experimenteren met mengsels. Maar dat is alweer een paar stappen verder.
4 reacties op “Observatie: diversiteit in onderbeplanting”
Geef een reactie
TUINLOGICA IS UIT!
Aankomende cursussen:
Volg nu mijn Online Basiscursus Permacultuur! Eigen tempo, Interactief leren, 8 lessen in hapklare stukken! Vol praktijkopdrachten en casusstudies van echte projecten. Klik op de afbeelding om naar de proefles te gaan!
Persoonlijke links
Bedrijfspagina:
Iris' Garden Ecology 
Boeiend stukje. Geldt vlier ook als schermbloemige i.v.m. makkelijk bereikbare nectar? (En valeriaan en koriander?) Ik ben nu wel heel benieuwd welke plantjes jij in de onderbegroeiing hebt staan en aan welke mengsels je denkt.
Dank je wel. Voor de schermbloemenfamilie geldt dat ze nuttig zijn omdat ze makkelijk bereikbare nectar hebben, maar ook een goede landingsbaan en oppervlak om te jagen. Vlier behoort tot de muskuskruid familie en valeriaan tot de kamperfoelie familie, maar ze hebben in ieder geval een bloemvorm die een goede landingsbaan/jaagoppervlak vormt. Vlier heeft volgens mij inderdaad makkelijk bereikbare nectar, sowieso zie ik regelmatig zweefwespen (rovers) op hun bloemen. Valeriaan lijkt ook geschikt, maar daar heb ik geen ervaring mee.
Planten uit de schermbloemenfamilie (zoals koriander) zijn in ieder geval goed, maar ik ben nog aan het zoeken naar meer soorten met verschillende bloeitijden die goed in bos passen. Dusver liggen roomse kervel en fluitenkruid voor de hand en ik zaai steeds peterselie die ik ook in bloei laat schieten. Ik ben dus volop aan het experimenteren, een heel verhaal, dus daar zal ik in een blogpost op terugkomen voordat dit antwoord nog langer wordt 😉
Dank je, ik experimenteer mee. Het begrip makkelijke nectar was nieuw voor mij.