Composteren: zo doe ik het

Compost maak je gemakkelijk zelf; het bespaart geld en je kunt een groot deel van je keukenafval toch nog nuttig gebruiken. Bovendien hoeft het niet moeilijk, stinkend, duur of ruimtevretend te zijn. En je hoeft ook geen jaren te wachten tot het klaar is.

In deze post leg ik uit hoe ik composteer, zodat je makkelijk en goedkoop zelf een composthoop kunt starten en onderhouden.

——-

Sidenote: Het is de laatste tijd wat stil op deze blog. Niet omdat ik ermee ben opgehouden te schrijven, maar omdat ik momenteel worstel met mijn gezondheid en al een tijdje last heb van writers block, waardoor alles wat ik schrijf erg veel tijd kost. Dat gaat langzaam beter, maar soms val ik toch weer terug. Ook heb ik het gevoel dat ik inmiddels alles wel een keer geschreven heb, hoewel dat natuurlijk niet zo is. Ik wil weer blogposts te schrijven, maar die zullen komen wanneer ze komen. Mocht je in de tussentijd leuke vragen of ideeën hebben die ik op mijn blog kan behandelen, dan hoor ik ze graag! Voor nu: deze blogpost schreef ik al in 2014 – toen ik onofficieel als zelfstandige begonnen was. Volgens mij een post die heel nuttig is, maar die de meeste mensen juist omdat ik ‘m zo vroeg schreef niet kennen. Enjoy!

——-

Ik heb veel geëxperimenteerd met opstellingen in mijn tuin. Ik heb meerdere pogingen gedaan voordat het goed lukte. Dat terwijl ik voor mijn werk bezig was met optimalisatie van en onderzoek naar industrieel composteren. Dat maakte het nog meer frustrerend; als ik er ondanks mijn kennis en ervaring al moeite mee heb, hoe lastig en teleurstellend moet het dan wel niet zijn voor iemand die er verder niets van weet? Maar ik had een groot voordeel: ik kan aan het materiaal zien wat er precies niet goed gaat. Zo ben ik na experimenteren tot een ontwerp gekomen, waarmee mijn compost snel klaar is (in warme perioden is mijn GFT-afval in 3 maanden compost geworden) en waar ik weinig werk aan heb. Bovendien hoefde ik geen dure spullen te kopen. Deze manier beschrijf ik hieronder.

Benodigdheden

De basis is een toren van klapkratten, zoals te zien is op de foto. Het aantal klapkratten is afhankelijk van de hoeveelheid afval; ik heb het kleine soort gebruikt en begon met 4, later heb ik er nog een bijgekocht. Het is handig dat als er eentje even niet gebruikt wordt, deze opgevouwen kan worden.

Vervolgens moet over de klapkratten een dakje komen, liefst iets dat bovenkant en een deel van de zijkanten dicht houdt. Ik had nog een compostvat (zoals te zien op de foto) waarvan ik het zonde vond om die weg te doen, dus heb ik die over de kratten gezet. Een vuilniszak zou ook kunnen, alleen het toevoegen van vers materiaal is dan lastiger. Of een zelfgemaakt kastje, zodat de composthoop ook aan het zicht wordt onttrokken. De onderkant moet open zijn en er moet ruimte zijn langs de zijkanten van de kratten, zodat luchttrek kan plaatsvinden.

Opstart

Mijn systeem werkt als volgt (zie de figuur hierboven): het verse materiaal komt steeds bovenin. De krat wordt gevuld tot deze tot de rand vol zit, dan komt er een volgende (lege) bovenop, die ook weer gevuld wordt. Het verse materiaal zit dus altijd bovenin, het meest oude onderin. Via de zijkanten van de klapkratten kan nu verse lucht bij het materiaal komen. Warmte stijgt op, dus de warme lucht concentreert zich dankzij het dakje bovenin, waar ook het meest verse materiaal zit. Van het voorjaar tot de herfst geef ik ongeveer 1x per week de bovenste kratten water. In deze kratten is het composteringsproces vol aan de gang en op dat moment moet het nat blijven. De onderste twee geef ik geen water meer, want na het composteren moet het materiaal drogen. Mijn ervaring is dat het om deze reden bij de meeste tuincomposthopen fout gaat, zeker in een compostvat. Maar doordat bij mij de hoop in de onderste kratten het oudste is en het eromheen open, vindt hier de meeste luchttrek plaats en kan het materiaal hier goed drogen.

Hoelang het duurt voor de compost klaar is, hangt vooral af van de buitentemperatuur. In de winter zal er weinig gebeuren, maar tijdens warme periodes gaat het erg snel. De kleine hopen maken het makkelijker om het materiaal te mengen (hoewel ik dit vaak nalaat, maar nog steeds gaat het prima).

Compost is klaar

De compost is klaar als het zwarte aarde is geworden. Om dit te controleren zul je even in de krat moeten graven, want doordat de aarde naar beneden zakt zul je vooral takjes (grof langzaam verterend materiaal) bovenop zien liggen. Als ik mijn compost over mijn tuin verspreidt, gebruik ik vaak ook het grootste deel van de grove materialen; ze verteren vanzelf wel. De rest laat ik onderin de krat liggen wanneer ik deze weer bovenop de toren zet. Dit zorgt voor lucht in de bodem en bovendien bevatten deze delen al de benodigde bacterie- en schimmelsporen waardoor vers materiaal sneller verteerd wordt.

Snoeisel

Soms komt er teveel afval tegelijk vrij, waardoor dit niet allemaal in de toren past. Bij mij is dat vooral houtachtig snoeisel, als ik mijn grote snoeironde in het voorjaar doe. Daarmee kun je geweldig lagen keuken- en bladafval (groen) afwisselen en luchtig houden. Dit heet lasagne-mulchen en is belangrijk voor goede compostering (zie ook mijn oude blogpost: Composteren deel 2: Wat is ervoor nodig?). Dit knip ik in kleinere stukken, doe het dan in een herbruikbare zak (of grote emmer) en zet het in de schuur zodat het niet natregent (want dan vergaat het ter plekke en zal er veel meer in gaan wonen). Als je daar geen ruimte voor hebt kun je ook bijvoorbeeld een plank over het snoeisel leggen ergens achteraf in de tuin. Zo heb ik steeds houtachtig snoeisel beschikbaar. 

‘On’dieren

Van slakken en mieren heb ik weinig last. Slakken zitten eigenlijk alleen in de bovenste verse bakken en als ik ze bewater kom ik ze tegen en kan ik ze gelijk weghalen. Het zijn er bij mij niet veel, meestal één of twee. Mieren kom ik verder niet tegen, want het verse materiaal blijft goed nat.