Tuindagboek: paddenstoelen in duin en tuin
In de categorie ‘Tuindagboek’ schijf ik over wat me in de tuin is overkomen. Deze keer: ik kan geen paddenstoel meer zien.
Afgelopen week wandelde ik met mijn man in de duinen bij Haarlem en – tot zijn grote ergernis – stopte ik om de haverklap om een paddenstoel te fotograferen. Ik wist nog niet precies wat ik met die foto’s ging doen, maar mooie paddenstoelen, daar kan ik vast wel wat mee. Bij thuiskomst dacht ik: ik ga ze zo veel mogelijk determineren en dan erbij vertellen wat ze over de plek waar ze groeien zeggen, om te laten zien hoe gevarieerd en nuttig schimmels kunnen zijn – want helaas denken nog steeds veel mensen dat een paddenstoel (en dus de paddenstoel, niet de schimmel waarvan de paddenstoel alleen maar een vrucht is) altijd een slecht teken is. Terwijl een gezond ecosysteem vele soorten schimmels omvat, daarvan afhankelijk is en zo’n 80% van in onverstoorde grond groeiende planten in symbiose leeft (samenleven met wederzijds profijt) met schimmels [1]. Maar dat plan mislukte.
Ik ben een noob wat paddenstoelenherkenning aangaat. Je kunt zeggen dat ik afgelopen week een snelcursus gehad heb, hoewel me dat niet veel heeft geholpen met het op naam brengen van de (niet al te beste voor herkenning, achteraf gezien) foto’s. Van het weekend kreeg ik leuk nieuws: mijn man had een nieuwe paddenstoel ontdekt in mijn eigen achtertuin. Dus gaan kijken. En waar lette ik dan op?
- De kleur(en), tekeningen, vorm en grootte van de paddenstoel of zwam – de kleur is vaak donkerder en ‘anders’ als het vochtig weer is of geregend heeft
- De vorm van de hoed
- De onderkant; waarin zitten de sporen? Lamellen, sponsachtig, getand, gewelfd? En als er sprake is van lamellen, zijn ze dan aan de steel gehecht, buigen ze er vanaf (scherp of glooiend) of lopen ze met de steel mee?
- De groeiplaats (op hout – liefste ook van welke boom, op de bodem – en dan wat er omheen groeit)
- De kleur van de steel en of het wel of niet een ‘ring’ draagt
- Je kunt ook een afdruk maken van de sporen op papier om de kleur ervan te zien
Met al die informatie… Heb ik nog steeds geen antwoord op wat er in mijn tuin voor schimmel groeit. Ik heb het andere mensen gevraagd, maar ben nog steeds op zoek. En grote delen van woensdag en donderdag heb ik gespendeerd met het proberen te determineren van de gefotografeerde paddenstoelen – via drie boeken én internet. En ik ben nog geen stap dichterbij de meeste. Het helpt ook niet dat ik de foto’s met mijn mobiel gemaakt heb (ik had er niet aan gedacht mijn camera mee te nemen) en dat ik toen nog niet wist dat de onderkant ook een belangrijke determinatiesleutel is… Dus helaas, dat schip is gezonken. Hier dus simpelweg een paar foto’s van paddenstoelen in die ik in de duinen tegenkwam (en die ene uit mijn eigen tuin). Ik hoop dat ze alsnog leuk zijn om te zien, al ontbreken bij de meeste namen. En wie ze toevallig weet – ik hoor het graag, want dit kan ik niet uitstaan 😉
Deze weet ik! De overbekende vliegenzwam. Een goed voorbeeld van een mycorrhiza-schimmel, het soort dat in symbiose leeft met planten. Hierin levert de boom suikers aan de schimmel en krijgt er mineralen, vaak stikstofbindingen, fosfaat en mineralen voor terug. De opname van deze voedingsstoffen is veel beter mét mycorrhiza dan zonder [1]. De vliegenzwam leeft samen met berk, eik, beuk, linde, den en spar op zand- of veengrond.
Van deze is het me gelukt hem op naam te brengen: oranje berkenboleet. Die groeit bij berken in loof- of gemengde bossen (volop aanwezig in Nationaal Park Zuid-Kennemerland), langs voedselarme, droge, zanderige of lemige bodem [2].
Deze lukte ook nog: afgeplatte stuifzwam, een saprofiet/saprofyt (recycler van dood materiaal) die veel voorkomt op bemest of onbemeste graslanden – gezien dit een plek was waar schapen grazen niet verrassend.
En dan de soorten waar ik niet uitkom of steeds een culprit gevonden denk te hebben, om vervolgens een totaal onkarakteristiek detail te ontdekken… Mooi zijn ze in ieder geval wel, vind ik.
1
2
3
4
5
6
7
8
Ik dacht bij de zwammen (behalve 8) nog aan kaaszwammen, maar… Ik heb echt geen idee meer inmiddels.
En dan de mysterieuze nieuwe bewoner van mijn tuin nog:
Hier heb ik tenminste wél een foto van de onderkant genomen. Geen ring, lamellen die scherp van de steel afbuigen. Groeit in volle grond in de buurt van een kornoelje (hoewel op 2 m afstand van een bijna volledig weggerotte eikenhouten stam). Hoe dan ook, het is een saprofyt of een mycorrhiza en de beestjes in mijn tuin eten ervan – dus ik ben er sowieso blij mee.
Bronnen:
2 – SoortenBank.nl
8 reacties op “Tuindagboek: paddenstoelen in duin en tuin”
Geef een reactie
TUINLOGICA IS UIT!
Aankomende cursussen:
Volg nu mijn Online Basiscursus Permacultuur! Eigen tempo, Interactief leren, 8 lessen in hapklare stukken! Vol praktijkopdrachten en casusstudies van echte projecten. Klik op de afbeelding om naar de proefles te gaan!
Persoonlijke links
Bedrijfspagina:
Iris' Garden Ecology 
Inderdaad, onuitstaanbaar. Ieder jaar neem ik me weer voor om er eens en altijd grondig in het determineren te verdiepen … maar tja, het zijn paddestoelen hé en zo schieten ze ook uit de grond zodat ik het op den duur niet meer kan bijhouden en dat terwijl er op dit moment van het jaar zo veel te oogsten en te verwerken valt.
Ja… ze kiezen een mooi momment 🙂
Ze zijn ook vaak zo snel weg…tenminste, de (blijkbaar) lekkere worden hier altijd met een noodgang opgegeten door de beestjes .
Dag Iris!
Zoveel onwetendheid, dat kan toch niet. Ik geef je even de mail van Mark Janssen, paddenstoelen expert en -docent. Heeft er ook boeken over geschreven. En inderdaad: de onderkant. Heb ik geleerd van Mark tijdens een college op de volksuniversiteit.
Ik hoop dat het verder goed (beter) met je gaat.
ma.janssen@inter.nl.net
groet, margreet
Dank je wel 🙂
MIsschien is een goede cursus op den duur inderdaad zo gek nog niet!
Hi Iris,
Al jaren zie ik in eigen tuin, zowel in het gazon als in de gemulchte borders, een veelheid aan paddestoelen opduiken in allerlei soorten, vormen en kleuren. elk jaar opnieuw probeer ik ze te determineren en elk jaar opnieuw faal ik enorm. 🙂
Ik begrijp je frustratie. 🙂
Tom
Begint erop te lijken dat ze het erom doen…Ze WILLEN niet gedetermineerd worden…
Ik ben ook een paddenstoelnoob
Altijd fijn om te lezen dat ik niet alleen ben, haha.